ON en plantaardige voeding: een bijzonder aandachtspunt?

Zoals eerder aangegeven tonen verschillende studies aan dat er een verband is tussen het volgen van een plantaardig dieet en ON. Dit verband wordt uitvoerig besproken in een recente review van Brytek-Matera (2021). In 11 van de 14 studies werd een positief verband gevonden tussen plantaardige voeding en orthorectisch eetgedrag. Een vegetarisch dieet komt met andere woorden meer voor bij personen met ON dan zonder ON.  Een belangrijke nuancering is dat in 10 van de 14 studies de BOT, ORTO-15 of ORTO-11 als diagnostisch instrument gebruikt werden. De overige studies gebruikten de DOS (Barthels et al., 2018; Chard et al., 2018; Luck-Sikorski et al., 2018) of EHQ  (Brytek-Materia et al., 2018; Chard et al., 2018) welke wél beschouwd worden als instrumenten met goede psychometrische eigenschappen (Valente, Syurina & Donini, 2019; Opitz et al., 2020). Zo vonden Barthels et al. (2018) dat 7,9% van de veganisten (n = 114), 3,8% van de vegetariërs (n = 63), 3,6% van de mensen met een zeldzame vleesconsumptie (n = 83) en 0,0% van de mensen met een frequente vleesconsumptie (n = 91) de cut-off van ≥ 30 op de DOS overschreden (Barthels et al., 2018). Desondanks overschrijdt hun gemiddelde score op de DOS deze cut-off-waarde niet, wat erop wijst dat een veganistisch/vegetarisch dieet niet per se leidt tot orthorectisch eetgedrag (Barthels, Meyer & Pietrowsky, 2015). Bovendien kan door de aard van de onderzoeken (voornamelijk cross-sectioneel) geen oorzakelijk verband aangetoond worden (Brytek-Matera, 2021).

Daarnaast blijkt de onderliggende motivatie voor het volgen van een plantaardig voedingspatroon cruciaal te zijn. Zo blijkt orthorectisch gedrag meer voor te komen bij mensen die voor plantaardige voeding kiezen omwille van gezondheid, het esthetisch aspect (uiterlijk) en genezing/herstel. Bij mensen die als motief dierenwelzijn, politiek of ecologie hadden, werd geen verband gevonden met orthorectisch eetgedrag (Barthels et al., 2020). Dit wordt bevestigd door de studie van Brytek-Matera et al. (2018), waaruit blijkt dat vegetarische en veganistische diëten enkel gelinkt zijn met orthorectisch eetgedrag indien gezondheid het onderliggend motief was. Ethische motieven daarentegen zouden net als beschermend kunnen gezien worden in de ontwikkeling van ON (Brytek-Matera et al., 2018).  Volgens Depa, Barrada & Roncero (2019) is er bij vegetariërs en veganisten vaker sprake van ‘healthy orthorexia’.