Inclusieve communicatie

Om even bij stil te staan:

• In het Nederlands zijn er, anders dan sommige talen zoals het Turks of het Fins, enkel mannelijke en vrouwelijke voornaamwoorden. Er zijn echter mensen die zich niet in het ‘hij-‘ of ‘zij-hokje’ thuisvoelen.
• In het dagelijks taalgebruik is de mannelijke vorm op dit moment vaak nog dominant. Bijvoorbeeld: “Een leerling kan worden geweigerd als hij zijn inschrijfgeld niet heeft betaald.” Ook in de woordvolgorde is er vaak dominantie van de mannelijke vorm: die wordt vaak als eerste genoemd. Denk maar aan formuleringen als hij of zij, m/v, Geachte heer of mevrouw.
• Als iemand een voornaam heeft die uniseks is (bijvoorbeeld Kim of Chris), of die je niet zo bekend in de oren klinkt (bijvoorbeeld Efrata), kan het gebeuren dat je iemand met zo’n voornaam verkeerdelijk als ‘man’ of ‘vrouw’ benoemt.
• Trans en non-binaire personen worden vaak verkeerdelijk als ‘man’ of ‘vrouw’ benoemd op basis van hun naam, uiterlijk of stem. Dat is pijnlijk voor hen.

Door onze taal genderbewust te gebruiken, kunnen we ervoor zorgen dat iedereen zich erin kan herkennen. Genderbewuste taal is taal waarin niemand uitgesloten wordt, en waarin niet één geslacht of genderidentiteit dominant is. Zo’n taal vermijdt woorden die als discriminerend, denigrerend of vooringenomen kunnen worden ervaren doordat ze de boodschap geven dat één bepaald gender of één bepaald geslacht de norm is.

• Spreek erover met studenten en/of medewerkers: in hoeverre vinden zij jouw taalgebruik genderbewust en inclusief?
• Lees de tips die we hieronder aanbevelen, en probeer ze toe te passen. In het begin kan dit wat wennen zijn. Het gaat er ook niet om dat je het perfect doet, maar dat je probeert. Alvast enkele voorbeelden:
  • Vervang ‘geachte heer/mevrouw’ door ‘beste student’.
  • Gebruik het meervoud, zo hoef je geen bezittelijk voornaamwoord te kiezen in het enkelvoud. ‘De studenten dienen hun formulier in.’
  • Gebruik genderneutrale woorden. ‘Wij zoeken een collega voor de afdeling boekhouding.’ In plaats van: ‘Wij zoeken een boekhouder.’
• Als je wilt, kan je je voornaamwoorden (bv. die/hun, zij/haar, hij/zijn) in je e-mailhandtekening plaatsen en zichtbaar in maken in Microsoft 365. 
  • Je zorgt er zo voor dat mensen je niet per vergissing tot het verkeerde gender rekenen. Je toont solidariteit voor mensen bij wie dit soms wel gebeurt omwille van de spelling van hun naam, hun uiterlijk, …
  • Je helpt eraan mee dat we naar een situatie kunnen gaan waarin het heel normaal is dat mensen hun voornaamwoorden vermelden. Zo maak je het gemakkelijker voor mensen voor wie dit een noodzaak is.
  • Je laat zien dat mensen bij jou kunnen zijn wie ze zijn, zonder oordeel.
  • Hier lees je hoe je je voornaamwoorden zichtbaar kunt maken op je profiel in Microsoft 365. Binnen Odisee is dit mogelijk vanaf 17 mei 2024. Als je dit doet, zijn je voornaamwoorden zichtbaar in 365-toepassingen zoals Teams en Outlook voor iedereen met een Microsoft 365-account in Odisee (studenten, collega's). Ook mensen met een gastaccount kunnen je voornaamwoorden zien. Je kan zelf geen aanpassingen doen aan wie je voornaamwoorden wel en niet ziet.

We bevelen hiervoor deze websites aan. Ze leggen uit waarom inclusieve communicatie belangrijk is en geven je tips om inclusief te communiceren.

• Tips van UGent over inclusieve communicatie in de brede zin.
• Advies van de Taalunie over genderbewuste taal.
• Tips van Wablieft over inclusief schrijven rekening houdend met verschillende lezers.

--> Ga naar een overzicht hiervan.