Onderzoek

Wat? Onderzoekskern ExploRatio onderzoekt hoe het kritisch denken van jongeren te stimuleren. We focussen op lesmethodieken waar via (filosofische) dialoog jongeren worden uitgedaagd te reflecteren over heikele thema’s, maatschappelijk kwesties, de grondslagen van de eigen kennis en overtuigingen.

Thema's? Zo zetten we in op het denken over duurzaamheid, ethiek, wetenschap, natuur, technologie, STEM, waarden en onderwijs stimuleren bij jongeren en (buiten)schoolse onderwijsprofessionals. We richten ons zowel op het basis als secundair onderwijs.

Hoe? Ons onderzoek loopt in nauwe samenwerking met de eindgebruikers. We werken hiervoor samen met scholen, musea, docenten, onderzoekers. Design-based research laat toe in te spelen op de noden van leerkrachten en leerlingen en in verschillende stappen een bruikbaar product te ontwikkelen.

Onderzoekers van ExploRatio werden al regelmatig in de bloemetjes gezet. Zo ontvingen we de prijs voor het beste artikel in het Tijdschrift voor lerarenopleiders (2021) voor ons artikel over controverse in de wetenschapsklas, de Mediawijs-prijs voor het project Kritikat (2021) en de prijs voor wetenschapscommuincatie van de Koninklijke Academie voor Wetenschappen (2021).

Een greep uit onze publicaties, presentaties en wetenschapscommunicatie vind je hieronder terug:

Graag meer info? Mail ons!

Publicaties

Een greep uit onze publicaties (chronologisch):

klik op de link om de publicatie te lezen

De Schrijver, J. & Cornelissen, E. (2023). Can truth change? Philosophical dialogue to foster pupils’ reflection about (mis)information. In: Education in the Age of Misinformation: philosophy, democracy, and pedagogy. Parker, L. (Ed.), Palgrave Macmillan Ltd/Springer nature.
Dunlop, L., Rushton, E.A C., Atkinson, L., Blake, C., Calvert, S., Cornelissen, E., Decle, C.C M., De Schrijver, J., Dhassi, K.K., Edwards, R.P R., Malaj, G., Mirjanie, J., Saunders, W.E H., Sinkovec, Y., Stadnyk, T., Stofan, J., Stubbs, J.E., Su, C., Turkenburg-van Diepen, M., Vellekoop, S., Veneu, F., Yuan, X.(2023). An introduction to the co-creation of policy briefs with youth and academic teams. Journal of Geography in higher education. https://doi.org/10.1080/03098265.2021.2001793. IF: 1.727
De Schrijver, J., Boven, L., Vervacke, L., & Van den Broeck, L. (2022).Mag je aan alles twijfelen? Kritisch denken over wetenschap. In Jaarboek / Vereniging voor het Onderwijs in de Biologie, de Milieuleer en de Gezondheidseducatie. (Vol. 45). Oostmalle: De Sikkel.
Verschoren, V., Van Den Broeck, L., Cornelissen, E., Raeman, S., Mennes, F., & De Schrijver, J. (2022). Is the earth without people a better world? Stimulating reflection about sustainability in STEM courses. ICERI2022 Proceedings: 15th Annual International Conference of Education, Research and Innovation, 7-9 November, 2022, Seville, Spain, 1442–1448. https://doi.org/10.21125/ICERI.2022.0383
Cornelissen, E., De Schrijver, J. (2022) Kan waarheid een leugen zijn? Kinderen kritisch laten denken over media en (des)informatie met Kritikat. Tijdschrift voor jeugdrecht en kinderrechten 3 (2022-2023), 188-202.
Van den Broeck, Delanote, B., Vervacke, L., Verschoren, V., & De Schrijver, J. (2022). Can we investigate something we cannot see? Stimulating critical thinking about knowledge in the history and science class. ICERI2022 Proceedings: 15th Annual International Conference of Education, Research and Innovation, 7-9 November, 2022, Seville, Spain, 1424–1431. https://doi.org/10.21125/ICERI.2022.0380
De Schrijver, J. Blancke, S., Cornelissen, E., Sermeus, J., Dunlop, L. (2022) Are we allowed to tinker with (human) DNA? Addressing socioscientific issues through philosophical dialogue - the case of genetic engineering. In: Sá-Pinto, X., Beniermann, A., Børsen, T., Georgiou, M., Jeffries, A., Pessoa, P., Sousa, B., & Zeidler, D.L. (Eds.). Learning Evolution Through Socioscientific Issues. Aveiro: UA Editora.
De Schrijver, J., Cornelissen, E., Verschoren, V. , & Sermeus, J. (2021). Controverse in de wetenschapsklas. Een dialogische en cultuursensitieve aanpak om student-leerkrachten voor te bereiden op gevoelige thema’s.In VELON Tijdschrift voor Lerarenopleiders (Vol. 42, Issue 4).
Koma, S., Mokuku, T., Makatjane, T. J., Balck, C., & Sermeus, J. (2021). The Effectiveness of Teaching Energy in a Secondary School Using the “Factory of Ideas” Teaching Approach. In African Journal of Research in Mathematics, Science and Technology Education (Vol. 25, Issue 1). Taylor & Francis (Routledge). https://doi.org/10.1080/18117295.2021.1893006
De Schrijver, J., De Poorter, J., Cornelissen, E., Anthone, R. (2018). Can a rabbit be a scientist? Pilot Study on the Introduction of Philosophical Dialogues in Flemish Science Classes. In: E. Duthie, F.G. Moriyon, R.R. Loro (Eds.), Family resemblances. Current trends in philosophy with children, (239-251). Anaya.
De Schrijver, J., Cornelissen, E., Van De Keere, K., Vervaet, S., Vandebeek, C. (2015). Weten over weten: nature of science in het wetenschapsonderwijs. VOB Jaarboek, 12 (1), 189-197.

Presentaties

Een greep uit onze presentaties op congressen:

Van den Broeck, L., Cornelissen, E., Verschoren, V., Mennes, F., Raeman,S. , & De Schrijver, J. (2022). Kunnen jongeren de wereld veranderen? Duurzaamheidseducatie via dialoog in een superdiverse context. Presented at Onderwijs-Research Dagen, Amsterdam, Nederland.
Vervacke, L., Van den Broeck, L., Delanote, B., Boven L., De Schrijver J. (2023). Can science exist without doubt? Reflection about science in secondary education. Presented at EDULEARN, Palma, Mallorca.
Van den Broeck, L., Delanote, B., Vervacke, L., Verschoren, V., & De Schrijver, J. (2022). Can we investigate something we cannot see? Stimulating critical thinking about knowledge in the history and science class. Presented at The 15th Annual International Conference of Education, Research and Innovation (ICERI), 2022/11/07 - 2022/11/09, Seville, Spain.
Van den Broeck, L., Cornelissen, E., Verschoren, V., Mennes, F., Raeman,S. , & De Schrijver, J. (2022). Does the earth need a doctor? Stimulating competences in Education for Sustainable Development in STEM courses through dialogue. Presented at European Association for Practitioner Research on Improving Learning (EAPRIL), Location: Nijmegen, The Netherlands.
De Schrijver, J., Sermeus, J., Cornelissen, E. (2022). What’s the difference between knowing and believing? Philosophical dialogues to tackle sensitive topics in the science classroom. IHPST International History and Philosophy of Science Teaching Association
Sermeus, J., Cornelissen, E., Verschoren, V., De Schrijver, J. (2022). Sensitive and Controversial Topics in the Science Classroom. “Education in a Changing World: The impact of global realities on the prospects and experiences of educational research” ECER 2022. Van EERA. European Educational Research Association.
De Schrijver, J., Cornelissen, E., Mennes, F., Verschoren, V., Raeman, S. (2022) Zou het erg zijn als mensen uitsterven? EDO-competenties leren stimuleren in de STEM-les via dialoog. Velon – velov. Congres lerarenopleiders. 17 maart 2022, Brugge.
Delanote, B. De Schrijver, J., Vervacke, L., Van den Broeck, L., Boven, L. (2022) Denk je dat of weet je dat? Een dialogische aanpak tot kritisch denken. Velon – velov. Congres lerarenopleiders. 17 maart 2022, Brugge.
De Schrijver, J., Cornelissen, E., Morreel, E. (2022) Mag je alles zeggen wat je denkt? Een dialogische omgang met controversiële thema’s. Velon – velov. Congres lerarenopleiders. 17 maart 2022, Brugge.
De Schrijver,J., Boven, L. (2022). Kan je aan wetenschap doen zonder filosofie te beoefenen? Hoe filosofie- en wetenschapsonderwijs hand in hand gaan. Vlaams-Nederlandse filosofiedag, Wageningen, 30 juni 2022
Verschoren, V., Sermeus, J., De Schrijver, J. (2021). Can you eat numbers? Increasing the motivation for mathematics through the use of philosophical dialogue. Presented at EAPRIL - European Association for Practitioner Research on Improving Learning, online, 24 Nov 2021-26 Nov 2021.
De Schrijver, J., Van den Broeck, L., Sermeus, J. (2021). Learn to think: developing a teaching method to enhance critical thinking in the first stage of secondary education. Presented at the EAPRIL - European Association for Practitioner Research on Improving Learning, online, 24 Nov 2021-26 Oct 2021.
De Schrijver, J., Cornelissen, E. (2021). Who owns the earth? How do you make students reflect about sustainability? Presented at the Sophia Network Meeting, online.
Sermeus, J., Balck, C., Temmerman, W., Pil, A., De Schrijver, J. (2019). Thinking, Doing, Talking STEM. Presented at the ESERA 2019, European Science Education Research Association, Bologna, 26 Aug 2019-30 Aug 2019. .
Sermeus, J., Verschoren, V., Cornelissen, E., De Schrijver, J. (2019). Can science be dangerous? Reflection about ethically and culturally sensitive topics in the secondary science class. Presented at the ESERA 2019, Bologna, 26 Aug 2019-30 Aug 2019.

Wetenschapscommunicatie

Een greep uit onze wetenschapscommunicatie:

Cornelissen, E., De Schrijver, J. (2023) Filosofische dialoog en controverse in de geschiedenisklas. Forumdag Wij-Zij-Netwerk. Samen leren uit het verleden: Hoe omgaan met gevoelige thema's?
De Schrijver, J. (2023). Kritisch denken in de klas. Vorming voor directeurs en leerkrachten, Guimardstraat.
De Schrijver, J. (2023). KlimaatBurgers: kritisch denken over klimaat en controverse in de klas. Inspiratiefestival “Meer mensen engageren voor het klimaat: op zoek naar verbindende praktijken”. Departement Omgeving – Vlaanderen.
Sermeus, J., Balck, C., Pil, A, & Temmerman, W. (2019). Denken, Doen en Dialoog in de STEM-klas. Presented at Ruimte voor STEM - Space for STEM, Odisee.
Temmerman, W., Balck, C., Sermeus, J., & Pil, A. (2019). Hoe kan je inzetten op de denkvaardigheden binnen STEM en wetenschapsonderwijs via dialoog en reflectie? Presented at Vlaams congres van leraars wetenschappen, KU Leuven.
Cornelissen, E. (2022). Hoe ga je een depolariserend gesprek aan met jongeren? https://wij-zij.be/case/hoe-ga-je-een-depolariserend-gesprek-met-jongeren-aan/.
Vervacke, L., Boven, L., De Schrijver, J. (2022). Kritisch denken over wetenschap. Presented at the Vlaams Congres van Leraars Wetenschappen, UGent, campus Ledeganck.
Cornelissen, E., De Schrijver, J. (april 2022). Kritikat: drogredenen ontmaskeren en filosoferen over nepnieuws. School hartje onderzoek – inspiratiedag voor leraren en onderzoekers
De Schrijver, J., Delanote, B. (2021). Durf denken. Hoe breng je filosofie in het secundair onderwijs? Presented at the CNO studiedag filosofieonderwijs, CNO Universiteit Antwerpen.
De Schrijver, J. (2021) Workshop filosoferen voor leerkrachten n.c. zedenleer. Gent – studiedag leerkrachten zedenleer. 2021-11-22
De Schrijver, J. (2021). Filosoferen in de STEMacademie. Presented at the Inspiratiedag STEMkans en STEMacademies, Odisee technologiecampus & HoGent.
De Schrijver, J. (2021). FiloZoo: leren filosoferen over natuur, mens en de wereld. Presented at the Congres voor leerkrachten Freinet-onderwijs, Gent.
Sermeus, J., & Tijtgat, P. (2017). Odifiks STEM-academies voor kwetsbare jongeren in Brussel. Voorgesteld op de STEM-platformbijeenkomst.
Cornelissen, E. (2015). Filosoferen binnen wereldoriëntatie. Presented at Studiedag MOS, Torhout.

In de kijker!

Podcast Kortsluiting

Tijdens de OnderwijsResearchDagen in Amsterdam gingen Laura Van den Broeck en Jelle De Schrijver in gesprek voor de podcast Kortsluiting. Vanuit onze ervaring binnen Exploratio - onderzoekscentrum kritisch denken praten we over praktijkgericht onderwijsonderzoek en de kortsluitingmomenten die je soms kan ervaren.

In 'Kortsluiting' bespreken Idwer Doosje en Remco Coppoolse ervaringen met onderzoekers die praktijkgericht onderzoek (PGO) doen. In de podcast gaan zij op zoek naar verschillende manieren van PGO. Ook bespreken ze waar je tegenaan loopt en tips voor andere onderzoekers? Maar vooral gaan ze op zoek naar momenten van 'kortsluiting', waarin mogelijk sleutels zijn verstopt voor het slagen van PGO.

Beluister de aflevering!