Ecologische innovatieve kweekmethode voor Tubifex tubifex
Tubifex tubifex is een kleine aquatische worm waarvan de rol als bio-indicator voor organische vervuiling en z’n meerwaarde als katalysator in zowel waterzuiveringssystemen als in de ontwatering van baggermateriaal, recentelijk werd aangetoond. Als Tubifex een belangrijke element wordt in industriële processen, is er ook een gepaste kweekmethode nodig zodat de natuurlijk populaties niet onder druk komen te staan. Bit-O and Aqua-ERF, twee onderzoeksgroepen van Odisee, startten de zoektocht naar een low cost kweekmethodiek waarbij lokale afvalstromen als voedselbron worden gevaloriseerd.
Eén van de pijnpunten die tijdens een onderzoeksstage van Odisee in 2021 werd blootgelegd, is de beschikbaarheid van Tubifex tubifex wormen in Europa. Tubifex tubifex wormen worden nu vooral als een proteïnerijk supplement voor aquariumvissen commercieel verdeeld in Vlaanderen via aquariumspeciaalzaken. De levende Tubifex worden in kleine hoeveelheden aangeleverd uit Oost-Europa of in het wild gecollecteerd. Samen met de beoogde rol van Tubifex in industriële processen zoals waterzuivering, baggeren en milieuanalysen, vormt zich ook de nood voor een low cost en hoog efficiënte methodiek voor de lokale kweek van de worm.
Tubifex tubifex komen wijdverspreid voor in diverse waterlichamen, maar vooral in verontreinigde rivieren omdat ze hoge concentraties aan organische verontreinigde stoffen kunnen verdragen. Daarnaast hebben ze grote tolerantiegrenzen voor omgevingsvariabelen zoals temperatuur, zuurstof en pH. Een belangrijke variabele voor de kweek en dus de reproductie van de worm kan dus vooral gezocht worden in de voeding. Binnen het onderzoek wordt gezocht naar de mogelijkheid om afvalstromen te gebruiken als voedselbron. Over Tubifex is geweten dat ze zich voeden met zwevend organisch materiaal en microbiota.
Daarom wordt gewerkt met fermentatie. De afvalstromen worden gefermenteerd waardoor de organische afbraak wordt ingezet zonder dat verrotting plaatsgrijpt. Hierdoor zal de afvalstroom enerzijds makkelijker gestockeerd kunnen worden en anderzijds het organisch materiaal beter beschikbaar zijn bij het voeden. Anderzijds wordt door de fermentatie het aandeel microbiota in de afvalstromen verhoogd, waardoor deze een hogere nutritioneel waarde krijgen voor Tubifex.
Als afvalstromen werden draf uit de brouwindustrie en groenteafval uit een voedingsverwerkend bedrijf gebruikt.
A series of small research steps
- 2021_A confidential bachelor proof at a Flanders company is conducted on the dewatering possibilities of Tubifex tubifex.
- 2022_Based on this bachelor proof, Annick Boeykens from Odisee establishes contact with this company on the topic, to discuss the innovation needs (Blikopener intake).
- 2022_As a result of this contact, an official document "Blikopener advies Tubifex" was created by Annick Boeykens, in which the current knowledge on Tubifex tubifex and the future breeding investigation steps are documented.
- 2022_Odisee sees possibilities to enforce investigation on the topic “Culturing method for Tubifex tubifex” as a first step for future investigation projects on culturing of aquatic worms in combination with valorisation of by-products.
- 2023_Annelies Goffin from Odisee wins an internal grant to investigate the culturing methods at the Odisee Chemistry Department and to upscale them at The Aquaculture Education and Research Facility (Aqua-ERF) of Odisee.
