Klank Klaar

Goed kunnen lezen en schrijven is een voorwaarde om succesvol te zijn op school en goed te kunnen participeren in de hedendaagse maatschappij. Echter, recente onderzoeken laten zien dat het leesniveau bij Vlaamse kinderen lager ligt dan vroeger en lager in vergelijking met andere landen.

Om een goede lezer te worden is een goede leesstart op kleuterleeftijd essentieel. Een goede leesstart bied je door reeds in de kleuterklas sterk in te zetten op belangrijke voorbereidende technische leesvaardigheden, zoals letterkennis en klankbewustzijn. Toch wordt in het Vlaamse kleuteronderwijs weinig systematisch en doelgericht gewerkt aan deze vaardigheden. Vooral jonge kleuters en risicokleuters die weinig interesse in klanken en letters tonen, missen de broodnodige stimulansen.

Leerkrachten zijn vragende partij voor een duidelijke leerlijn, vanaf de eerste kleuterklas tot en met het eerste leerjaar, waar men zoekende is naar handvaten om bij moeilijke lezers de noodzakelijke voorbereidende stappen inzake het leren lezen te kunnen stimuleren.

Het doel van dit projectvoorstel is de huidige taalmethode ‘Kaatje Klank’ voor de tweede kleuterklas uit te breiden met een wetenschappelijke onderbouwde leerlijn en methode ‘Klank-klaar voor de leesstart’ voor de eerste en derde kleuterklas, zodat kleuteronderwijzers en zorgondersteuners op een systematische en doelgerichte wijze de voorbereidende technische leesvaardigheden van alle kleuters kunnen stimuleren, ook kwetsbare kleuters.

Voor deze kwetsbare kinderen willen we de leerlijn en de methode verder laten lopen tot in het eerste leerjaar. Daarnaast willen we ook een evidence-based, schoolbreed professionaliseringstraject ontwerpen om nieuwe inzichten op een adequate en duurzame wijze te implementeren in het werkveld. Tot slot willen we nagaan wat het korte- en langetermijneffect is van de interventies in de (tweede en) derde kleuterklas.

We passen de innovatiecyclus voor praktijkonderzoek toe. Op basis van een grondige literatuurverkenning en raadpleging van experten ontwerpen we een handleiding, werkpakketten met voorbeeldactiviteiten en een professionaliseringstraject. Hierbij integreren we recente wetenschappelijke inzichten over o.a. de rol van executieve functies (=zelfsturende vaardigheden) en motivatie. Tot slot onderzoeken we het effect van de interventie op de (voorbereidende) technische leesvaardigheden door middel van een longitudinaal random-control design, met metingen in de derde kleuterklas en het eerste leerjaar.

Op het einde van dit driejarig project ambiëren we een schriftelijke uitgave van het ontwerpproduct, namelijk de wetenschappelijk onderbouwde taalmethode ‘Klank-Klaar voor de leesstart’ en een bijhorend schoolbreed evidence-based professionaliseringstraject.