De Leesscan 2.0: op weg naar een duurzaam leesbeleid

In het project De leesscan 2.0 ontwikkelen we een leesscan, een digitale tool waarmee we schoolteams ondersteunen om hun leesonderwijs te versterken. Recente onderzoeksresultaten wijzen immers op een daling van leesvaardigheid én leesmotivatie van leerlingen in alle onderwijsniveaus (PISA, 2018, PIRLS, 2016). Met De Leesscan 2.0 willen we schoolteams en pedagogische begeleiders op weg helpen naar een duurzaam leesbeleid vanuit een gerichte beginsituatie-analyse met concrete tips op maat. Verder leggen we bloot wat Vlaamse scholen zelf aangeven als noden en uitdagingen in hun leesonderwijs.

Sinds 1 januari 2024 wordt de Leesscan gecoördineerd door Iedereen Leest (lees hier het nieuwsbericht). Wil je meer weten over de leesscan of zelf reflecteren over de huidige stand van zaken van je leesonderwijs, neem dan een kijkje op leesscan.be.

sep '21 / aug '25

PWO

Lezen is een sleutelvaardigheid in het onderwijs en de maatschappij. Recente PIRLS-, peilings- en PISA-resultaten maakten echter duidelijk dat er nog te veel kinderen en jongeren zijn die onvoldoende goed en graag lezen. Directies en lerarenteams geven aan dat ze deze trend willen ombuigen en van al hun leerlingen vaardige en gemotiveerde lezers willen maken. Ze willen een leesbeleid uitbouwen, maar weten niet altijd goed hoe ze hieraan moeten beginnen.

Met de leesscan breng je als schoolteam het leesonderwijs op jouw school in kaart. De leesscan is een instrument dat je helpt om te (her)starten met een leesbeleid. Op basis van de leesscan kun je een leesbeleidsplan opstarten, de implementatie van het leesbeleidsplan evalueren of bijsturen.

In samenwerking met de Taalunie, AP Hogeschool, Universiteit Gent, Iedereen Leest en Stichting Lezen werd binnen het onderzoeksproject ‘De leesscan: beter en liever leren lezen’ (2019-2021) een digitale leesscan ontwikkeld om schoolteams op weg te helpen naar een leesbeleidsplan. De leesscan is een reflectie-instrument op schoolniveau om het leesbeleid in kaart te brengen. De ontwikkeling van de leesscan is echter slechts een eerste mogelijke stap in een veranderingsproces. Met het project De Leesscan 2.0 willen we scholen én schoolbegeleiders stimuleren om dit veranderingsproces zo systematisch mogelijk aan te pakken.

We ontwikkelen verdiepende kijkwijzers voor leerkrachten afgestemd op de verschillen tussen kleuter- en lager onderwijs. Zo zetten we naast een leesscan op schoolniveau ook in op individuele reflectie op leerkrachtniveau. De verdiepende kijkwijzers bieden niet enkel kansen tot reflectie voor leerkrachten. Ze zijn ook inspirerend om concrete doelen en acties op te stellen voor een leesbeleidsplan.
Via kwalitatieve gegevens uit diepte-interviews optimaliseren we de verdiepende kijkwijzers en brengen we de noden van onderwijsteams concreter in kaart.
We ondersteunen de leesonderwijspraktijk op leerkracht- en schoolniveau door vanuit de eigen resultaten van de leesscan gericht door te verwijzen naar concrete tips op maat en inspirerende praktijkvoorbeelden in samenwerking met de stuurgroep.
In samenwerking met de onderzoeksgroep Taal, Leren, Innoveren van Universiteit Gent onderzoeken we op basis van factoranalyses welke factoren we kunnen bepalen binnen de leesscan op schoolniveau.
Op basis van een analyse van de kwantitatieve data die de digitale leesscan oplevert leggen we de gepercipieerde noden en vragen bloot voor het leesbeleid van de Vlaamse scholen. Zo stimuleren we schoolbegeleiders, lerarenopleiders en nascholingscentra om gerichtere professionaliseringstrajecten aan te bieden vanuit praktijkgericht onderzoek.