Ondersteuning van naasten van een suïcidaal gezinslid
“Pas recent besefte ik dat het normaal is dat zo’n situatie ook een impact op je eigen leven heeft, dat het oké is zelf een psycholoog op te zoeken.”
Leven met een suïcidaal gezinslid heeft vaak langdurige, onvoorspelbare en zeer ingrijpende gevolgen voor de naasten. De impact is voelbaar op alle domeinen van hun leven en met ernstige gevolgen op korte en lange termijn. Wie zorgt er voor de naasten als een gezinslid suïcidaal is? Er blijft veel onbesproken om elkaar te ontzien en vanuit een grote zorg. Tegelijk creëert die zorg ook afstand of onwetendheid.
We lanceerden daarom mee-leven.be. Dat is een handige digitale tool ter ondersteuning van naasten van een suïcidaal gezinslid.
Het project maakt deel uit van het Vlaams Actieplan Suïcidepreventie III en mee-leven.be is geïntegreerd in de portaalsite Zelfmoord 1813.
Mee-leven
Naasten zijn niet enkel zorgdragers, maar samen met de suïcidale persoon ook zorgvragers. Want mee-leven met iemand die aan zelfdoding denkt, is ook zorgen voor jezelf.
Mee-leven.be is een website vol getuigenissen, die deze naasten erkenning wil bieden voor hun ervaringen en noden én hen ondersteunt in het zoeken van hulp.
De Morgen berichtte hierover en liet onderzoeker Alexandre Reynders aan het woord.
Opzet van het project
In het najaar van 2020 kwam er groen licht vanuit de Vlaamse Overheid voor het nieuwe onderzoek 'Ondersteunende tool op basis van de noden en ervaringen van kinderen en brussen van iemand die aan zelfmoord denkt'. De situatie van de kinderen, hun ervaringen en noden wanneer zij worden blootgesteld aan een gezinscontext waarbinnen suïcidaliteit aanwezig is, is zowel in binnen- als buitenland en zowel binnen de domeinen van wetenschappelijk onderzoek als binnen het domein van suïcidepreventie(beleid) onderbelicht. Nochtans toont onderzoek aan dat een suïcidale ouder of broer/zus (brussen) ernstige gezondheidsrisico’s inhouden voor het kind of de jongere.
Na een literatuurstudie en nodenonderzoek, met inbegrip van een uitgebreide inventarisatie van good practices uit het buitenland (eerste fase), werd een kwalitatief onderzoek verricht (tweede fase) naar de ervaringen en noden van de doelgroep, kinderen en jongeren tussen 8 en 25 jaar die in hun gezinscontext geconfronteerd worden met suïcide of suïcidale gedachten. De derde fase betreft de ontwikkeling van een ondersteunende tool op basis van de inzichten uit het onderzoek, aangevuld met onderbouwde en wetenschappelijke informatie.
Ondanks een intense mediacampagne werd het verhoopte aantal respondenten niet bereikt. De meeste respondenten behoren bovendien tot dezelfde leeftijdscategorie (18-25 jaar), terwijl we vooropstelden dat de respondenten verspreid zouden zijn over vier leeftijdscategorieën tussen 8 en 25 jaar.
Intense gesprekken met zestien jongvolwassenen gaven ons veel inzichten. Ze worpen een nieuw licht op de noden en ervaringen van naasten van een suïcidaal gezinslid. Een tiental interviews met hulpverleners heeft relevante inzichten opgeleverd om via de tool de doelgroep en hulpverleners te ondersteunen vanuit het perspectief van mobiele teams (crisis en care), Centra voor Geestelijke Gezondheidszorg en psychiatrische ziekenhuizen.
Dit project kreeg daarom zes maanden verlenging, en de doelgroepen werden gespecifieerd. De extra tijd werd benut om de tool ook af te stemmen op sensibilisering en ondersteuning van hulpverleners en uit te breiden met getuigenissen van ouders uit eerder onderzoek.
Mee-leven.be: website voor en door naasten van een suïcidaal gezinslid
Onze partners
De stuurgroep bestaat uit deskundigen van: het Vlaams Expertisecentrum Suïcidepreventie (VLESP), Centrum ter Preventie van Zelfmoord, Familieplatform, EXPOO en De Ambrassade, HoGent (Tinneke Moyson).
VLESP stond bovendien mee in voor een deel van de inhoud van de tool en voor de evaluatie van de tool.