Project in het kader van Zorgzame Buurten in Brussel, in samenwerking met Solentra vzw, met de steun van de Vlaamse Gemeenschapscommissie
In 2021 lanceerde Vlaams minister van Welzijn Beke het idee van Zorgzame Buurten als toekomstmodel. Een Zorgzame Buurt is 'een buurt waar mensen comfortabel thuis of in hun vertrouwde buurt kunnen blijven wonen en er de nodige hulp of ondersteuning krijgen van buren, zorgverleners of anderen'. Een projectoproep wilde organisaties motiveren om dit begrip op een duurzame wijze in te vullen. ‘Be Coming Home’ past in deze projectoproep en is een initiatief van Solentra vzw en het Kenniscentrum Gezinswetenschappen.
Hallepoort en de Bosniëwijk
We focussen op de wijken Hallepoort en Bosnië, een aankomst- en transitbuurt in de Brusselse gemeente Sint-Gillis waar mensen gemiddeld vijf jaar wonen. Het zijn zeer dichtbevolkte wijken met een jonge bevolking, veel jonge gezinnen, waarvan een vrij groot aantal eenoudergezinnen, die zich vaak in een maatschappelijk kwetsbare situatie bevinden.
Bij de projectaanvraag deden we een buurtanalyse, op basis van een aantal kerncijfers. Daarnaast gingen we praten met een dertigtal formele en informele welzijnsactoren in de buurten. Op die manier kregen we een concreet beeld van de noden en behoeften van de buurtbewoners én van de aanwezige kansen in de buurt om te werken aan een zorgzame buurt.
Er blijkt een grote nood aan verbondenheid tussen de bewoners en aan formele en informele ondersteuningsnetwerken. Het project richt zich tot alle bewoners met bijzondere aandacht voor jonge gezinnen, nieuwkomers en bewoners in sociaal isolement.
Bewoners aanklampend mobiliseren
Verbondenheid en informele steun in alle domeinen versterken de levenskwaliteit. Daarom gaan we met een multidisciplinair stakeholdernetwerk de bewoners mobiliseren, informeren en geïnformeerd worden over hun noden. We willen hun veerkracht aanspreken en zo komen tot gezamenlijke oplossingen die leiden tot het doorbreken van sociaal isolement, betere integratie en een buurt die zorgzaam wordt en blijft.
Om een zo representatief en groot mogelijke groep buurtbewoners te bereiken en te betrekken is intensief en aanklampend mobilisatiewerk nodig.
Actie-onderzoek
Via actie-onderzoek gaan we op zoek naar de determinanten van ‘veerkracht’ van kwetsbare inwoners, uitgaand van een divers-sensitieve benadering van veerkracht. We willen verschillende actoren met elkaar verbinden en hen sensibiliseren over het belang van veerkrachtig handelen van buurtbewoners en het versterken hiervan. Welzijns- en zorgactoren zullen zo bewuster worden van de risico’s van aangeleerde hulpeloosheid, en (nog) meer handelen vanuit een emancipatorisch perspectief.
Ook in onze eigen benadering in dit project hebben we aandacht voor het (h)erkennen van de veerkracht van buurtbewoners en actoren. Participatie van de buurt en inclusie staan centraal. We organiseren focusgroepgesprekken met buurtbewoners om hun kennis te mobiliseren. We verkennen samen met hen, via de methodiek van Community Based Consultation, hun veerkracht en de factoren die hiertoe bijdragen. We zetten deze focusgroepen op met de samenwerking van brugfiguren met wie we reeds een vertrouwensband opbouwden.
De belangrijkste actiedomeinen:
- Een zorgzaam traject als een bouwsteen voor preventie/vroegdetectie: concreet brengen we met de buurtbewoners in kaart welke ondersteunende diensten in hun buurt aanwezig zijn, welke ze kennen, welke ontbreken en hoe bereikbaar die zijn voor hen.
- Verbindende ruimtes en een gezamenlijke narratieve identiteit creëren waarin de buurtbewoners zich herkennen: zeker in een transitbuurt is het een uitdaging om die identiteit te verankeren in rituelen (bv welkomstrituelen).
- Creëren van formele en informele plaatsen die de culturele en sociale mix bevorderen en zo ook de sociale cohesie, waarbij ook de overheid en de vastgoedmarkt een rol spelen.
- We evalueren de voortgang van het project via kwantitatieve en kwalitatieve indicatoren (verslagen, aanwezigheids-of deelnemerslijsten, kwalitatieve en participatieve evaluatiemethodes).
Partner
Onderzoekers:
- Simonne Vandewaerde
- Kim Lecoyer
Beeld: Speelstraat gerealiseerd in 2018 in de Bosniëwijk, in het kader van het Duurzaam Wijkcontract
REFUFAM staat voor 'From policy gaps to policy innovations. Strengthening the well-being and integration pathways of refugee families' en onderzoekt hoe het Belgische migratie- en integratiebeleid hervormd kan worden om het integratieproces van vluchtelingengezinnen te versterken.
Interdisciplinair onderzoek
REFUFAM bestaat uit drie onderdelen, elk bouwend op een andere discipline:
- een juridisch-politieke pijler onderzoekt de institutionele inrichting van het asiel- en integratiebeleid in België;
- een psychosociale pijler bestudeert het mentale welzijn van vluchtelingen en hun familieleden;
- een sociaalruimtelijke pijler documenteert de lokale integratietrajecten van vluchtelingen en hun gezinsleden.
Vanuit deze interdisciplinaire aanpak wil REFUFAM wetenschappelijk bewijs aanleveren over de impact van overheidsbeleid en innovatieve ondersteuningspraktijken op het welzijn en de integratietrajecten van vluchtelingen en hun gezinsleden.
Rol van het kenniscentrum
Het Kenniscentrum Gezinswetenschappen is een van de partners en staat in voor het tweede luik van dit onderzoeksproject: Hoe staat het met het psychosociaal welzijn van vluchtelingengezinnen en wat is de impact van beleidsmaatregelen en steunstructuren doorheen het integratietraject op hun welzijn?
Partners
Het consortium van REFUFAM bestaat uit:
- het CESSMIR (Centre for the Social Study of Migration and Refugees, Dep. Sociaal Werk en Sociale Pedagogiek, Dep. Architectuur en Ruimtelijke Planning, Onderzoeksgroep Migratierecht, Universiteit Gent);
- het Métrolab (UCLouvain/ULB);
- het Kenniscentrum Gezinswetenschaoppen van Odisee.
REFUFAM wordt gefinancierd door het onderzoeksprogramma BRAIN-be 2.0 (Belgian Research Action through Interdisciplinary Networks) van het Belgian Science Policy Office (BELSPO).
Werkzaamheden
In 2021-2022 stond vooral een grondige literatuurstudie op het programma. In overleg tussen de verschillende projectpartners ontwikkelden we een gemeenschappelijk, interdisciplinair onderzoekskader. De resultaten werden gedeeld via interne working papers en discussiedocumenten met de projectpartners.
Onderzoekster F. Zehra Colak, die tot 30 september 2022 op het project werkte, interviewde een twintigtal experten en veldwerkers. Onderzoekster Mieke Groeninck werkt verder op het project. Zij zette de experteninterviews verder en nam de gesprekken met de erkende vluchtelingengezinnen op zich.
Tijdens het academiejaar 2022-23 vond de dataverzameling plaats op basis van 24 diepte-interviews met experten (psychologen, vrijwilligers, sociaal werkers). Mieke Groeninck ging ook praten met 26 vluchtelingengezinnen (meestal had ze twee gesprekken per gezin) verspreid over Vlaanderen en Brussel: 7 uit Palestina, 6 uit Afghanistan, 5 uit Syrië, 4 uit Turkije, 1 uit Somalië, 1 uit Marokko, 1 uit Rwanda en 1 uit Eritrea. 16 gezinnen hadden een proces van gezinshereniging achter de rug.
Samen met het gezin identificeerde ze de lokale actoren die ondersteuning boden aan dit gezin. Vervolgens ging ze ook met deze – in totaal een 30-tal - actoren een gesprek aan.
In elk van de gemeentes heeft ze ook een beperkte etnografische participatieve observatie uitgevoerd, in die zin dat zij de informele buddy was gedurende 6 maanden à 1 jaar van één gezin per gemeente.
Onderzoeksteam
- Onderzoekers: F. Zehra Colak (tot september 2022), Mieke Groeninck
- Promotor: Dirk Geldof
- Co-promotor: Pascal Debruyne
Beeld: Oxfam Australië
Het Kenniscentrum Gezinswetenschappen en De Link vzw werden vanuit de projectoproep van de Vlaamse overheid geselecteerd om de opdracht voor de coaching en de intervisie van de pilootprojecten met lokale gezinscoaches uit te voeren.
Laat je inspireren over lokale gezinscoaching op 11/12/24
Op woensdag 11 december organiseert het Departement Zorg in samenwerking met het Agentschap Opgroeien, het Steunpunt Welzijn, Volksgezondheid en Gezin, LUCAS KU Leuven en Odisee een inspiratiedag rond lokale gezinscoaching. Doel is om ambtenaren van lokale besturen en welzijnsactoren uit het werkveld te informeren en te inspireren in het werken met de methodiek van gezinscoaching.
Op het programma (dit is nog in opbouw):
- Tijdens het plenair gedeelte in de voormiddag lichten wij de resultaten toe van het gelopen onderzoeks- en ondersteuningstraject bij de projecten lokale gezinscoaching.
- Er vindt ook een panelgesprek plaats met lokale ervaringen over gezinscoaching en we richten ook een blik op de toekomst.
- In de namiddag worden vijf inhoudelijke themasessies georganiseerd, waar de deelnemers er een uit kunnen kiezen.
Je zal je kunnen inschrijven voor het voormiddaggedeelte of voor de volledige dag - Meer gedetailleerde info volgt nog.
De inspiratiedag vindt plaats in het Belpairegebouw, Simon Bolivarlaan 17, 1000 Brussel, op woensdag 11 december van 9u tot 17u.
Lokale gezinscoaches
Een gezin in armoede krijgt vaak hulp van diverse diensten of organisaties, die soms het overzicht niet hebben op de verschillende hulptrajecten in het gezin. Om versnippering tegen te gaan wil de Vlaamse overheid lokale besturen ondersteunen om via lokale gezinscoaches een intensieve begeleiding op maat aan te bieden aan gezinnen in een kwetsbare situatie die kampen met diverse problemen.
Met hun proactieve en outreachende ondersteuning willen ze gezinnen op alle levensdomeinen vooruithelpen en hun sociale grondrechten beter te realiseren. De werking van de gezinscoaches is ingebed in een (boven)lokaal netwerk, onder regie van de lokale besturen.
Pilootprojecten
Er namen vijf pilootprojecten deel aan dit traject. Zij gaven waardevolle input om tot een breed om tot een breed toepasbaar kader voor de lokale gezinscoaches te komen:
- Baldemore (Balen, Dessel, Mol en Retie)
- Herenthout
- Leuven
- Bilzen
- Oostende
Opdracht
Onze opdracht bestond erin om de lokale gezinscoaches te ondersteunen bij hun vragen, ze te coachen bij hun werk met gezinnen, met partnerorganisaties en (lokale) overheden en mee te zoeken naar pistes om de gezinscoachwerking lokaal te verankeren. Op maat van de wensen en mogelijkheden boden we lokale ondersteuning (bv. telefonisch, op locatie) en bovenlokale ondersteuning en uitwisseling via een lerend netwerk.
We konden daarbij rekenen op de medewerking van De Link vzw en hun deelwerking TAO Armoede. De TAO-teams bestaan uit opgeleide ervaringsdeskundigen en vormingswerker(s) en zijn actief in heel Vlaanderen.
Onderzoeksteam
Vanuit de Odisee-Hogeschool namen medewerkers van het Kenniscentrum Gezinswetenschappen, Orthopedagogie en Sociaal werk, de coaching- en de intervisieopdracht op. Zij kregen de steun van enkele opgeleide ervaringsdeskundigen:
- Simonne Vandewaerde (Gezinswetenschappen) en Esther Stoové (Orthopedagogie en Sociaal Werk), vormden samen met Annick Vanhove en Nebahat Devici, twee opgeleide ervaringsdeskundigen van De Link vzw, een ondersteuningstandem. Ook Katleen Heussen, trajectondersteuner bij vzw De Link, was betrokken bij het ondersteuningstraject.
- Promotor: Kristien Nys
Wetenschappelijke opvolging
De pilootprojecten werden wetenschappelijk opgevolgd door het Steunpunt WVG. Het onderzoeksteam kon inzicht verschaffen in de evolutie van de gezinnen met een gezinscoach, en dit op verschillende levensdomeinen, zoals huisvesting, inkomen, werk, maar ook gezondheid, sociaal netwerk en vrije tijd.
De stuurgroep stond in voor de globale monitoring van het onderzoeks- en het ondersteuningstraject.
Het onderzoeksrapport van het Steunpunt, Een kader voor lokale gezinscoaches in Vlaanderen, is online beschikbaar.
Position Paper
De onderzoekers van het Steunpunt WVG en het ondersteuningsteam van Odisee schreven na afloop van dit project samen een 'Position Paper': Van den Cruyce, N; Nys, K.; Vandewaerde, S.; Stoové, E. & Hermans, K. (2024). Position Paper 'Gezinscoaching: een specifieke methodiek voor het werken met gezinnen in een maatschappelijk kwetsbare positie? Zes fundamenten op basis van een onderzoeks- en ondersteuningstraject'. LUCAS – Odisee-hogeschool.
Lerende netwerken
De begeleiding bestond uit lokale ondersteuning op maat die permanent doorliep en bovenlokale uitwisseling tussen pilootprojecten via de organisatie van lerende netwerken.
Tijdens de projectperiode kwam het lerend netwerk tien keer samen. Enkele onderwerpen die daarbij aan bod kwamen: de rol van gezinscoaches, verbindend werken in diversiteit, netwerkversterkend werken, het mandaat van gezinscoaches, hun rol in lokale en bovenlokale netwerken, kansrijk onderwijs, ethische knopen, outreachend werken, ouders met een verslavingsproblematiek, ouders met een verstandelijke beperking.
Op 12 oktober 2023 organiseerden we de afsluitende bijeenkomst van het lerend netwerk op onze campus. Er namen dertien medewerkers van de gezinscoachprojecten deel. Nele Van den Cruyce gaf een overzicht van de onderzoeksbevindingen en Wim Van Lancker gaf een toelichting bij het thema politiserend werken en de bevindingen van het Mission-project.
Tot slot ging het ondersteuningsteam met de gezinscoachprojecten op zoek naar de prioritaire randvoorwaarden voor gezinscoaching. Naast het belang van een structurele inbedding en inbedding in het lokaal sociaal beleid, wijzen de projecten op het belang van langdurige trajecten, werken vanuit het mandaat van het gezin én ondersteuning van de gezinscoach. Ook 'tijd, ruimte en middelen om gezinnen te ondersteunen op verschillende levensdomeinen' wordt door het merendeel van de deelnemers onderschreven.
Publicaties en reacties
Over gezinscoaching werden meermaals vragen gesteld aan de bevoegde minister, bijvoorbeeld over de projectoproep, de stand van zaken van de proefprojecten, het onderzoek en het ondersteuningstraject. Op 17 april 2024 kwam de evaluatie van de proefprojecten lokale gezinscoaches aan bod: Vlaams Parlementslid Maxim Veys vroeg daarover uitleg aan Benjamin Dalle, Vlaams minister van Brussel, Jeugd, Media en Armoedebestrijding.
Bij de afronding van het lerend netwerk ging het ondersteuningsteam samen met de gezinscoachprojecten op zoek naar de prioritaire randvoorwaarden voor gezinscoaching.
Na de afwerking van het onderzoeks- en ondersteuningstraject schreven de Odisee-collega's Kristien Nys, Simonne Vandewaerde en Esther Stoové samen met Nele Van den Cruyce en Koen Hermans van LUCAS KULeuven, de Position Paper: Gezinscoaching: een specifieke methodiek voor het werken met gezinnen in een maatschappelijk kwetsbare positie? Zes fundamenten op basis van een onderzoeks- en ondersteuningstraject. LUCAS – Odisee-hogeschool.
Het onderzoeksrapport van de collega's van het Steunpunt WVG kan online geraadpleegd worden.
Momenteel werken Kristien Nys, Simonne Vandewaerde en Esther Stoové, in opdracht van het Departement Zorg, aan een praktijkbeschrijving van de 'methodiek gezinscoaching' voor de databank van Opgroeien. Deze beschrijving zal vanuit de databankcommissie gereviewd worden. Van zodra de praktijkbeschrijving gefinaliseerd en gepubliceerd is, kan u de link hier vinden.
Getuigenissen
Deelnemers van het lerend netwerk vertelden hoe inspirerend ze de bijeenkomsten vonden:
- ‘Het aanbod dat jullie bieden is relevant voor al onze gezinscoaches, ik moet toch eens bekijken hoe we dit volgend jaar ook kunnen inzetten tijdens onze eigen bijeenkomsten.’
- ‘Ik ben me nog nooit zo bewust geweest van het mandaat dat je krijgt. Ik voel mij gesterkt om daar iets mee te doen, en zal dat ook durven uitspreken.’
- ‘Heel interessant is jullie aanpak om vanuit helikopterstandpunt te kijken. Het legt iets bloot waar we op botsen: mandaat van wederkerigheid.’
Ook medewerkers van het ondersteuningsteam getuigen over mooie ervaringen:
- ‘Er is samenhang, verbondenheid en erkenning naar elkaar toe, we zien veel betrokkenheid en nieuwsgierigheid.’
- ‘Om fier over te zijn: er is meestal veel volk aanwezig, de groep deelnemers breidt verder uit en ze blijven betrokken.’
Reacties van de deelnemers na afloop
De deelnemers beoordeelden het ondersteuningstraject globaal als heel positief (gemiddeld 4,17/5). Vooral de bijeenkomsten van het lerend netwerk en de inzet van het enthousiaste ondersteuningsteam 'dat er echt voor de deelnemers was', werden als meest ondersteunend ervaren.
Enkele citaten van deelnemers:
- "Wat wij top vonden: de boeiende bijeenkomsten, met genoeg ruimte voor eigen inbreng en delen van expertise, de tussentijdse mails met boeiende info en de enthousiaste ondersteuning van het team."
- "Wij vonden de uitwisseling over de gelijkenissen en verschillen tussen de projecten heel nuttig. Op die manier verzamelden we heel wat vragen en spanningen die blijkbaar overal aan bod kwamen. In de loop van het traject gaf het ons rust om te weten dat het overal zoeken was naar de gulden middenweg."
- "Ook de individuele coaching was heel sterk. Het was fijn iemand achter je te hebben in de gesprekken intern en met je lokale bestuur, je partners. Het was dan ook een zeer gemotiveerd coaching team dat er echt was voor ons! Echt fijn!"
Partners
Het Kenniscentrum Gezinswetenschappen en De Link vzw werden vanuit de projectoproep van de Vlaamse overheid geselecteerd om de opdracht voor de coaching en de intervisie van de pilootprojecten met lokale gezinscoaches uit te voeren.
Laat je inspireren over lokale gezinscoaching op 11/12/24
Op woensdag 11 december organiseert het Departement Zorg in samenwerking met het Agentschap Opgroeien, het Steunpunt Welzijn, Volksgezondheid en Gezin, LUCAS KU Leuven en Odisee een inspiratiedag rond lokale gezinscoaching. Doel is om ambtenaren van lokale besturen en welzijnsactoren uit het werkveld te informeren en te inspireren in het werken met de methodiek van gezinscoaching.
Op het programma (dit is nog in opbouw):
- Tijdens het plenair gedeelte in de voormiddag lichten wij de resultaten toe van het gelopen onderzoeks- en ondersteuningstraject bij de projecten lokale gezinscoaching.
- Er vindt ook een panelgesprek plaats met lokale ervaringen over gezinscoaching en we richten ook een blik op de toekomst.
- In de namiddag worden vijf inhoudelijke themasessies georganiseerd, waar de deelnemers er een uit kunnen kiezen.
Je zal je kunnen inschrijven voor het voormiddaggedeelte of voor de volledige dag - Meer gedetailleerde info volgt nog.
De inspiratiedag vindt plaats in het Belpairegebouw, Simon Bolivarlaan 17, 1000 Brussel, op woensdag 11 december van 9u tot 17u.
Lokale gezinscoaches
Een gezin in armoede krijgt vaak hulp van diverse diensten of organisaties, die soms het overzicht niet hebben op de verschillende hulptrajecten in het gezin. Om versnippering tegen te gaan wil de Vlaamse overheid lokale besturen ondersteunen om via lokale gezinscoaches een intensieve begeleiding op maat aan te bieden aan gezinnen in een kwetsbare situatie die kampen met diverse problemen.
Met hun proactieve en outreachende ondersteuning willen ze gezinnen op alle levensdomeinen vooruithelpen en hun sociale grondrechten beter te realiseren. De werking van de gezinscoaches is ingebed in een (boven)lokaal netwerk, onder regie van de lokale besturen.
Pilootprojecten
Er namen vijf pilootprojecten deel aan dit traject. Zij gaven waardevolle input om tot een breed om tot een breed toepasbaar kader voor de lokale gezinscoaches te komen:
- Baldemore (Balen, Dessel, Mol en Retie)
- Herenthout
- Leuven
- Bilzen
- Oostende
Opdracht
Onze opdracht bestond erin om de lokale gezinscoaches te ondersteunen bij hun vragen, ze te coachen bij hun werk met gezinnen, met partnerorganisaties en (lokale) overheden en mee te zoeken naar pistes om de gezinscoachwerking lokaal te verankeren. Op maat van de wensen en mogelijkheden boden we lokale ondersteuning (bv. telefonisch, op locatie) en bovenlokale ondersteuning en uitwisseling via een lerend netwerk.
We konden daarbij rekenen op de medewerking van De Link vzw en hun deelwerking TAO Armoede. De TAO-teams bestaan uit opgeleide ervaringsdeskundigen en vormingswerker(s) en zijn actief in heel Vlaanderen.
Onderzoeksteam
Vanuit de Odisee-Hogeschool namen medewerkers van het Kenniscentrum Gezinswetenschappen, Orthopedagogie en Sociaal werk, de coaching- en de intervisieopdracht op. Zij kregen de steun van enkele opgeleide ervaringsdeskundigen:
- Simonne Vandewaerde (Gezinswetenschappen) en Esther Stoové (Orthopedagogie en Sociaal Werk), vormden samen met Annick Vanhove en Nebahat Devici, twee opgeleide ervaringsdeskundigen van De Link vzw, een ondersteuningstandem. Ook Katleen Heussen, trajectondersteuner bij vzw De Link, was betrokken bij het ondersteuningstraject.
- Promotor: Kristien Nys
Wetenschappelijke opvolging
De pilootprojecten werden wetenschappelijk opgevolgd door het Steunpunt WVG. Het onderzoeksteam kon inzicht verschaffen in de evolutie van de gezinnen met een gezinscoach, en dit op verschillende levensdomeinen, zoals huisvesting, inkomen, werk, maar ook gezondheid, sociaal netwerk en vrije tijd.
De stuurgroep stond in voor de globale monitoring van het onderzoeks- en het ondersteuningstraject.
Het onderzoeksrapport van het Steunpunt, Een kader voor lokale gezinscoaches in Vlaanderen, is online beschikbaar.
Position Paper
De onderzoekers van het Steunpunt WVG en het ondersteuningsteam van Odisee schreven na afloop van dit project samen een 'Position Paper': Van den Cruyce, N; Nys, K.; Vandewaerde, S.; Stoové, E. & Hermans, K. (2024). Position Paper 'Gezinscoaching: een specifieke methodiek voor het werken met gezinnen in een maatschappelijk kwetsbare positie? Zes fundamenten op basis van een onderzoeks- en ondersteuningstraject'. LUCAS – Odisee-hogeschool.
Lerende netwerken
De begeleiding bestond uit lokale ondersteuning op maat die permanent doorliep en bovenlokale uitwisseling tussen pilootprojecten via de organisatie van lerende netwerken.
Tijdens de projectperiode kwam het lerend netwerk tien keer samen. Enkele onderwerpen die daarbij aan bod kwamen: de rol van gezinscoaches, verbindend werken in diversiteit, netwerkversterkend werken, het mandaat van gezinscoaches, hun rol in lokale en bovenlokale netwerken, kansrijk onderwijs, ethische knopen, outreachend werken, ouders met een verslavingsproblematiek, ouders met een verstandelijke beperking.
Op 12 oktober 2023 organiseerden we de afsluitende bijeenkomst van het lerend netwerk op onze campus. Er namen dertien medewerkers van de gezinscoachprojecten deel. Nele Van den Cruyce gaf een overzicht van de onderzoeksbevindingen en Wim Van Lancker gaf een toelichting bij het thema politiserend werken en de bevindingen van het Mission-project.
Tot slot ging het ondersteuningsteam met de gezinscoachprojecten op zoek naar de prioritaire randvoorwaarden voor gezinscoaching. Naast het belang van een structurele inbedding en inbedding in het lokaal sociaal beleid, wijzen de projecten op het belang van langdurige trajecten, werken vanuit het mandaat van het gezin én ondersteuning van de gezinscoach. Ook 'tijd, ruimte en middelen om gezinnen te ondersteunen op verschillende levensdomeinen' wordt door het merendeel van de deelnemers onderschreven.
Publicaties en reacties
Over gezinscoaching werden meermaals vragen gesteld aan de bevoegde minister, bijvoorbeeld over de projectoproep, de stand van zaken van de proefprojecten, het onderzoek en het ondersteuningstraject. Op 17 april 2024 kwam de evaluatie van de proefprojecten lokale gezinscoaches aan bod: Vlaams Parlementslid Maxim Veys vroeg daarover uitleg aan Benjamin Dalle, Vlaams minister van Brussel, Jeugd, Media en Armoedebestrijding.
Bij de afronding van het lerend netwerk ging het ondersteuningsteam samen met de gezinscoachprojecten op zoek naar de prioritaire randvoorwaarden voor gezinscoaching.
Na de afwerking van het onderzoeks- en ondersteuningstraject schreven de Odisee-collega's Kristien Nys, Simonne Vandewaerde en Esther Stoové samen met Nele Van den Cruyce en Koen Hermans van LUCAS KULeuven, de Position Paper: Gezinscoaching: een specifieke methodiek voor het werken met gezinnen in een maatschappelijk kwetsbare positie? Zes fundamenten op basis van een onderzoeks- en ondersteuningstraject. LUCAS – Odisee-hogeschool.
Het onderzoeksrapport van de collega's van het Steunpunt WVG kan online geraadpleegd worden.
Momenteel werken Kristien Nys, Simonne Vandewaerde en Esther Stoové, in opdracht van het Departement Zorg, aan een praktijkbeschrijving van de 'methodiek gezinscoaching' voor de databank van Opgroeien. Deze beschrijving zal vanuit de databankcommissie gereviewd worden. Van zodra de praktijkbeschrijving gefinaliseerd en gepubliceerd is, kan u de link hier vinden.
Getuigenissen
Deelnemers van het lerend netwerk vertelden hoe inspirerend ze de bijeenkomsten vonden:
- ‘Het aanbod dat jullie bieden is relevant voor al onze gezinscoaches, ik moet toch eens bekijken hoe we dit volgend jaar ook kunnen inzetten tijdens onze eigen bijeenkomsten.’
- ‘Ik ben me nog nooit zo bewust geweest van het mandaat dat je krijgt. Ik voel mij gesterkt om daar iets mee te doen, en zal dat ook durven uitspreken.’
- ‘Heel interessant is jullie aanpak om vanuit helikopterstandpunt te kijken. Het legt iets bloot waar we op botsen: mandaat van wederkerigheid.’
Ook medewerkers van het ondersteuningsteam getuigen over mooie ervaringen:
- ‘Er is samenhang, verbondenheid en erkenning naar elkaar toe, we zien veel betrokkenheid en nieuwsgierigheid.’
- ‘Om fier over te zijn: er is meestal veel volk aanwezig, de groep deelnemers breidt verder uit en ze blijven betrokken.’
Reacties van de deelnemers na afloop
De deelnemers beoordeelden het ondersteuningstraject globaal als heel positief (gemiddeld 4,17/5). Vooral de bijeenkomsten van het lerend netwerk en de inzet van het enthousiaste ondersteuningsteam 'dat er echt voor de deelnemers was', werden als meest ondersteunend ervaren.
Enkele citaten van deelnemers:
- "Wat wij top vonden: de boeiende bijeenkomsten, met genoeg ruimte voor eigen inbreng en delen van expertise, de tussentijdse mails met boeiende info en de enthousiaste ondersteuning van het team."
- "Wij vonden de uitwisseling over de gelijkenissen en verschillen tussen de projecten heel nuttig. Op die manier verzamelden we heel wat vragen en spanningen die blijkbaar overal aan bod kwamen. In de loop van het traject gaf het ons rust om te weten dat het overal zoeken was naar de gulden middenweg."
- "Ook de individuele coaching was heel sterk. Het was fijn iemand achter je te hebben in de gesprekken intern en met je lokale bestuur, je partners. Het was dan ook een zeer gemotiveerd coaching team dat er echt was voor ons! Echt fijn!"
Partners
Ondersteuning voor jonge gezinnen in Molenbeek
Blauwdruk voor toegankelijke preventieve gezinsondersteuning, gebaseerd op een ondersteuningstraject in drie wijken in Molenbeek (Hertogin, Historisch Molenbeek en Weststation).
Resultaten en disseminatie
Blauwdruk
Onze blauwdruk voor toegankelijke gezinsondersteuning (een basisaanbod over verschillende thema’s en via verschillende ondersteuningsfuncties) kreeg een toepassing in de drie wijken van Brussel. Het bevat bouwstenen voor een toepassing in andere Brusselse wijken en gemeenten, alsook voor andere steden en gemeenten. Toegankelijke ondersteuning en een sterk samenwerkingsverband zijn immers ook in andere steden en gemeenten kernelementen van lokaal beleid en praktijk.
Je vindt de blauwdruk in ons onderzoekrapport 'Ondersteuning voor jonge gezinnen in Molenbeek', dat we op 31 maart 2022 uitbrachten.
Uitwisselingsmoment
|
Samen met je netwerk gezinnen ondersteunen in Brussel Op maandag 27 juni 2022 zaten we met een 30-tal gezinsondersteuners uit Brussel, zowel professionals als vrijwilligers, rond de tafel om onze Blauwdruk voor te stellen, en vooral om ervaringen en inzichten uit te wisselen: welke praktijken nemen we mee? We organiseerden deze bijeenkomst samen met de VGC en het Huis van het Kind Brussel. |
Ouderschapsprogramma
Het ouderschapsprogramma dat het onderzoeksteam samen met lokale werkveld- en beleidsactoren ontwikkelde, kreeg na de afronding van dit project een continuering in het Lokaal Gezinsondersteunend Netwerk Molenbeek en Koekelberg. Het werkveld werkt er actief mee verder om de ondersteuning van Brusselse gezinnen te blijven versterken.
Artikel over meertalige opvoeding
Simonne Vandewaerde werkte samen met Hilde De Smet (Foyer vzw) mee aan de publicatie 'Family language policy’, en schreef met haar ook de bijdrage 'Meertalige opvoeding start in het gezin: focus op de thuistaal', in het boek ‘Gezinnen na migratie’, dat op 13 mei 2022 verscheen.
Workshop
Op 1 februari 2023 gaven de onderzoekers tijdens de clusterspecifieke onderwijsdagen van cluster SAW, maar opengesteld wordt voor alle Odisee-collega's, een workshop over het onderzoek en hoe professionals verder aan de slag kunnen gaan met de blauwdruk.
Onderzoeksteam
- Onderzoekster: Simonne Vandewaerde
- Promotor: Kristien Nys
