EcoZoo

Klimaatjongeren stappen door de straten en discussies over kernenergie en luchtkwaliteit domineren het nieuws. Maatschappelijke uitdagingen op de snijlijn van technologie, wetenschap en maatschappij krijgen een steeds prominentere plaats in het publieke debat. 

(Inter)nationale overheden, wetenschappers, leerlingen en politici roepen op tot een duurzame benadering van deze vraagstukken, een aanpak waarmee we aan onze behoeften kunnen voorzien zonder die van toekomstige generaties te hypothekeren. Maar een duurzame benadering is makkelijker gedefinieerd dan gespecifieerd. Duurzaamheidsvraagstukken hebben immers geen eenduidige antwoorden, maar berusten op een genuanceerde afweging van mogelijkheden, conflicterende waarden en diverse inzichten. 

Educatie Duurzame Ontwikkeling (EDO) ambieert jongeren voor te bereiden op het maken van keuzes in verband met duurzaamheid. Drie EDO-competenties staan hierin bij leerlingen centraal: systeemdenken (denken vanuit een groot kader), waardenontwikkeling (in vraag stellen van eigen waardenkader) en duurzaamheidsattitude-ontwikkeling.

Hoewel heel wat duurzaamheidsvraagstukken inherent gelieerd zijn met wetenschap en technologie, is aandacht voor EDO een weinig betreden pad in het Vlaamse STEM-onderwijs (Science, Technology, Engineering en Mathematics). Deze duurzaamheidsaanpak in het STEM-onderwijs is nochtans beloftevol, want een maatschappelijke insteek kan de motivatie van jongeren voor STEM-onderwijs vergroten en zal duurzaamheidsvraagstukken inzichtelijker maken. 

Met EcoZoo willen we onderzoeken hoe de EDO-competenties van leerlingen in een STEM-context succesvol kunnen worden gestimuleerd. We doen hiervoor een beroep op een dialoogtechniek die eerder is ontwikkeld met aandacht voor filosoferen in wetenschaps- en STEM-onderwijs (FiloZoo en STEM3D).

Doordat deze aanpak inzet op nieuwe manieren om de denkvaardigheden van kinderen te versterken, is er ook de mogelijkheid om duurzaamheidsvraagstukken in het STEM-onderwijs te integreren. We willen onderzoeken in welke mate de EcoZoo-aanpak, mits de nodige adaptaties, het systeemdenken, de waarden- en attitudeontwikkeling omtrent duurzaamheid kan stimuleren in de STEM-klas (lessen wereldoriëntatie in lager en STEM in secundair onderwijs). 

We richten ons op 10- tot 14-jarigen in scholen (wereldoriëntatie, STEM) en natuureducatieve centra en musea (NECM). De te ontwikkelen EcoZoo-methodiek zal een handleiding en ontwerprichtlijnen omvatten, alsook uitgewerkt voorbeeldleermateriaal om in te zetten in de STEM-klas en NECM.

De methode wordt in verschillende onderzoekscycli en in nauwe samenwerking met een interdisciplinair team van leerkrachten basisonderwijs en secundair onderwijs en educatoren ontwikkeld, uitgetest, geëvalueerd en aangepast aan de hand van een Education-Design-Research-opzet. 

De ontwikkelde methodiek en het leermateriaal willen we via navormingen, een website en op de onderzoekswereld en het werkveld gerichte publicaties verspreiden. We zullen deze ook implementeren in het vakdidactiekonderwijs voor studenten uit de bachelor Lager onderwijs en Secundair onderwijs en in lopende wetenschapscommunicatieprojecten.