Abonneer op
Intro

Hoe maak je jongeren weerbaar tegenover wetenschappelijke mis- en desinformatie? In dit ontwikkelingsonderzoek werken we aan mediawijsheid binnen een wetenschapscontext in zowel het secundair onderwijs als in musea.

Weerbaarheid stimuleren tegenover mis-/desinformatie rond wetenschap

Hoe maak je jongeren weerbaar tegenover wetenschappelijke mis- en desinformatie? Leerkrachten en educatoren stellen zich deze vraag steeds vaker. Ook de Vlaamse onderwijsdoelen verwachten dat scholen een antwoord bieden op deze uitdaging op de snijlijn tussen mediawijsheids- en STEMonderwijs. Vlaamse leerlingen scoren relatief laag op het herkennen van nepnieuws en zowel leerkrachten als educatoren in musea voelen zich handelingsverlegen in de omgang met de problematiek. Theoretisch onderzoek duidt op:

  1. het belang van specifieke aandacht voor mediawijsheid in een wetenschapscontext,
  2. de nood leerlingen te laten reflecteren over begrippen zoals betrouwbaarheid,
  3. het belang van reflectie over de eigen informatieverwerving en
  4. de nood aan een veilige context die leerlingen toelaat fundamentele ideeƫn over wetenschap te bevragen.

In dit ontwikkelingsonderzoek vertalen we deze theoretische ideeĆ«n samen met een professionele leergemeenschap naar de Vlaamse praktijk van het formele en informele wetenschapsonderwijs. We ontwikkelen hiertoe een methodiek met oog voor dialoog in een veilige ruimte en reflectieoefeningen gericht op kennis over wetenschappelijke kennis. Hierbij onderzoeken we of en hoe de aanpak bij jongeren uit de tweede graad van het secundair onderwijs het vertrouwen in wetenschap en de weerbaarheid tegenover mis-/desinformatie versterkt. Ook brengen we in kaart of deze aanpak het handelingsvertrouwen van leerkrachten en educatoren vergroot om in te spelen op deze problematiek. We verspreiden de methodiek via vormingen, een e-book, publicaties voor de onderzoeksgemeenschap en het werkveld (onderwijs, wetenschapscommunicatie, wetenschapsmusea). De aanpak wordt geĆÆmplementeerd in scholen, lerarenopleidingen en musea.

 

Probleemstelling en doel van het project

Discussies over vaccins, klimaatopwarming of evolutietheorie zorgen voor controverse in de media Ć©n het wetenschapsonderwijs. In het zogenaamde ā€˜post-truthā€™ tijdperk is het voor leerlingen steeds moeilijker waarheid van leugen te onderscheiden. Wij willen onderzoeken hoe jongeren weerbaar te maken tegenover de ā€˜infodemieā€™ van wetenschappelijk mis- en desinformatie door in te zetten op het kritisch denken van leerlingen.

Uitdaging bij leerlingen

Wereldwijd, maar ook in Vlaanderen, worstelen jongeren met het beoordelen en herkennen van wetenschappelijke mis-/desinformatie. Op online (sociale) media zijn niet langer poortwachters die informatie selecteren. De uitdaging is de innerlijke poortwachter van jongeren aan te scherpen en zo hun ā€˜mentale immuunsysteemā€™ te activeren.

Onderwijscontext

Het herkennen van wetenschappelijke mis-/desinformatie is een onderwijsprioriteit in de vernieuwde onderwijsdoelen voor het secundair: sleutelcompetenties rond STEM/wetenschap en mediawijsheid onderstrepen het belang ervan. Enerzijds horen jongeren immers wetenschappelijk te leren redeneren (en dus ook ā€˜echteā€™ wetenschap te leren herkennen). Anderzijds sluit de aanpak aan bij mediawijsheid: het leren ontsluiten, begrijpen en kritisch evalueren van media.

Nood bij leerkrachten en educatoren

Zowel (aspirant-)leerkrachten als educatoren (in wetenschapsmusea) voelen zich weinig opgeleid en handelingsverlegen om mis-/desinformatie aan te snijden bij jongeren. Interviews met Vlaamse wetenschapsleerkrachten bekrachtigen dat. Wat hierbij opvalt is dat vele leerkrachten wetenschap het als een vanzelfsprekend gegeven beschouwen dat al wie rationeel denkt wetenschappelijke inzichten automatisch accepteert. Dit vooridee komt onder spanning te staan wanneer leerlingen een wetenschappelijke consensus betwijfelen. Wellicht om deze reden krijgen pedagogische begeleidingsdiensten en onze onderzoekskern ExploRatio veelvuldig vragen tot vormingen over de omgang met wetenschappelijk nepnieuws in de klas. Wat in gesprekken met wetenschapsmusea opvalt is hoe de uitdagingen van leerkrachten worden doorgeschoven naar de educatoren in musea. In die zin worstelen educatoren met de spanningen waar handelingsverlegen leerkrachten een uitweg voor zoeken.

Aanpak

Met louter wetenschappelijke kennis is het moeilijk een twijfelaar warm te maken voor wetenschap. Als leerlingen in zogenaamde mentale echokamers belanden, horen ze op school enkel de eigen vooroordelen over de onbetrouwbaarheid van wetenschap weerkaatst. Het is daarom niet alleen van belang te focussen op wat te denken, maar ook op hoe te denken en dus op kritisch denken. Hierbij zijn volgende aandachtspunten van belang:

  • Kritisch denken rond mis- /desinformatie is een domeinspecifieke activiteit wat betekent dat deze vaardigheid in een specifieke context moet aangeleerd worden. Jongeren die voldoende kritisch staan tegenover sociale media, worstelen immers toch nog met wetenschappelijke geletterdheid. Daarom is het belangrijk leerlingen ook te leren reflecteren over mis-/desinformatie aan de hand van wetenschappelijke casussen.
  • Alleen maar zaken in vraag leren stellen kan leiden tot naĆÆef relativisme. Er is daarom nood aan inzicht in en reflectie over kennis, zoals over de begrippen die we hanteren om over informatie te denken (zoals betrouwbaarheid of waarheid).
  • Cognitief psychologisch onderzoek leert dat onze redeneerwijzen kleuren hoe we informatie beoordelen. Zo hechten we meer geloof aan informatie die minder contradicties bevat of die we regelmatig te zien krijgen. Kritisch denken over mis-/desinformatie vraagt daarom ook zelfreflectie, reflectie over de bril waarmee we informatie verwerken. Van belang hiervoor is de erkenning dat het herzien van je mening goed kan zijn.
  • Wie weinig vertrouwen hecht aan wetenschap als systeem om kennis te verwerven, is meer vatbaar voor wetenschappelijk nepnieuws. Om die reden vraagt het weerbaar maken van jongeren tegenover mis-/desinformatie ook aandacht voor vertrouwen in wetenschap.

Maak kennis met de onderzoekers

Onze partners

  • Gents Universiteitsmuseum
  • Universiteitsmuseum Utrecht
  • Koninklijk Atheneum Berchem
  • Odisee Agro-en Biotechnologie
  • Lerarenopleiding Arteveldehogeschool
  • Academische lerarenopleiding UAntwerpen
  • Department of Education, University of York
  • UGent
  • Arteveldehogeschool
  • Pedagogische begeleiding stad Gent
  • Centrum Nascholing Onderwijs (CNO) Antwerpen
  • Mediawijs-Imec
  • Ecsite science communication

Wil je meer weten over dit project?

Intro

We ontwerpen circulair verantwoorde oplossingen voor de funderingsaanzet en het aansluitende vloerpakket. Om hergebruik van de bouwmaterialen ter hoogte van de funderingsaanzet in de toekomst mogelijk te maken, is er nood aan een toegankelijke en eenvoudig hanteerbare ontwerpgids die breed gedragen oplossingen duidelijk weergeeft. In co-creatie met de sector en academische partners ontwikkelen we via focusgroepen wetenschappelijk verantwoorde bouwdetails en maken schaalmodellen 1/1, zodat de informatie ondubbelzinnig kan worden overgedragen.

Om de milieu-impact bij grondige renovaties te beperken, bestuderen we de mogelijkheid om de funderingsaanzet en de aansluitende vloerplaat met zo min mogelijk beton uit te voeren. Een divers team van ontwerpers, stabiliteitsdeskundigen, producenten, aannemers en gebruikers buigen zich over dit thema met als doel een ontwerpgids te maken die je leidt in het beslissings- en uitvoeringsproces.

Aan de hand van 1/1 schaalmodellen die tijdens het onderzoek worden opgebouwd, krijgen we inzicht in het hanteren en toepassen van de materialen.

Maak kennis met de onderzoeker

Onze partners

Het netwerk van de onderzoeksgroep is doorheen de jaren gegroeid tot een hechte poule van pioniers binnen het circuit van circulair bouwen. Voor dit onderzoek werd een focusgroep samengesteld van kenniscentra, sectororganisaties, producenten, ontwerpers en uitvoerders.

Wil je meer weten over dit project?

Intro

Dit Voorsprongfondsproject van de Associatie KU Leuven zoekt via de uitrol van tien pilootprojecten antwoorden op geĆÆdentificeerde uitdagingen op vlak van afstandsonderwijs. Odisee richt zich in dit project op twee piloten: 1) ondertitelen van kennisclips en 2) examineren op afstand.

logo boost

Om de kwaliteitsontwikkeling voor het Vlaanderenbreed uitrollen van afstandsonderwijs te versterken, selecteerden de partnerinstellingen van de Associatie KU Leuven voor dit Voorsprongfondsproject 10 pilootprojecten (4 graduaatsopleidingen en 6 micro-degrees). Deze worden telkens exclusief Vlaanderenbreed aangeboden door 1 partnerinstelling van de Associatie KU Leuven. Deze exclusiviteit leidt de facto tot het rationaliseren van het opleidingsaanbod voor afstandsonderwijs Ʃn het efficiƫnt inzetten van ontwikkelkosten.

Een analyse van de noden die de opleidingsverantwoordelijken van de pilootprojecten opgaven om Vlaanderenbreed afstandsonderwijs op te starten, identificeerde verschillende structurele en onderwijskundige uitdagingen. Deze uitdagingen zijn nieuw.

Met dit project willen we vooral vanuit de praktijk (ā€˜real world settingā€™, cf. ontwerpgericht onderzoek) een antwoord formuleren op de geĆÆdentificeerde uitdagingen. De bekomen inzichten uit de pilootprojecten stellen we ter beschikking van andere (verwante) opleidingen en vormen mee de basis voor het verder uitwerken van een businessplan voor Vlaanderenbreed afstandsonderwijs.

Odisee richt zich in dit project op 2 piloten: 1) ondertitelen van kennisclips en 2) examineren op afstand.

Ondertitelen van kennisclips

  1. We onderzoeken de meerwaarde van het ondertitelen van kennisclips in de eigen moedertaal of een andere taal voor studenten hoger onderwijs bij een kennisclip Anatomie, onderwerp: het oor.
  2. Wij merken dat vakjargon (in dit geval medische terminologie) veel herhaald moet worden, studenten maken schrijffouten. Wij willen tegelijkertijd de studenten de kans geven om hun medische vakjargon te trainen in een andere taal ifv hun rol als meertalige communicator.
  3. We doen een literatuurstudie, voeren gesprekken met experten, maken een handleiding van het stappenplan van de volgorde van de gebruikte tools, een onderzoek bij studenten en een bevraging over het gebruik bij de studenten. De resultaten zijn heel positief. Studenten vinden de ondertiteling een grote meerwaarde. De kennis werd gedeeld in 2 workshops en opgenomen in het inclusie- en diversiteitsbeleid van de hogeschool.

Examineren op afstand

  1. We hebben een afstandstraject uitgebouwd voor de educatieve graduaatsopleiding secundair onderwijs - op maat van zij-instromers - waarbij we inzetten op maximale slaagkansen en flexibiliteit. We focussen ons in dit onderzoek op het thema ā€˜evaluatieā€™ binnen een opleiding die werkt volgens de principes van flexibel afstandsonderwijs.

  2. We nemen de volgende vraag onder de loep: Hoe kunnen we via permanente evaluatie op afstand kwaliteitsvol evalueren, met aandacht voor betrouwbaarheid en validiteit. 

  3. We leggen de scope op alternatieve vormen van evalueren en niet op welke tools (bv. apps, proctorio, ā€¦) er bestaan en je kan inzetten.   

  4. Uit een bevraging blijkt dat deze doelgroep weinig ICT-competent is (tools of technische problemen zorgen voor stress, ā€¦). We willen naar een werkbaar systeem om flexibel en betrouwbaar te evalueren op afstand. 

  5. Aan de hand van literatuurstudie, gesprekken en vragenlijst met studenten, interviews met collegaā€™s Odisee, gesprekken met internationale online scholen komen we tot belangrijke inzichten voor elke opleiding over hoe je kan evalueren in afstandsonderwijs. 

 

Secundair onderwijs STEM

Partners

Intro

Hoe buig je controversiĆ«le themaā€™s in de klas om tot leerkansen voor leerlingen? In dit onderzoeksproject ontwikkelen we een methodiek om waardegeladen kritisch denken te bevorderen bij leerlingen in de klas en tijdens museumbezoeken over gevoelige themaā€™s zoals gender of kolonisatie. Daarnaast ontwikkelen we een vormingspakket om leerkrachten en museumeducatoren op te leiden in het begeleiden van waardegeladen kritische denk- en dialoogactiviteiten. We onderzoeken in verschillende cycli of de methodiek leerlingen uit de 1ste graad secundair onderwijs stimuleert in waardegeladen kritisch denken en of het vormingspakket leerkrachten en educatoren ondersteunt in het begeleiden van waardegeladen kritische denkactiviteiten.

Waardegeladen kritisch denken over gevoelige samenlevingsthemaā€™s

Moeten we vluchtelingen uit OekraĆÆne en Afghanistan op dezelfde manier behandelen? Mogen twee mannen een kind adopteren? Mag je geweld gebruiken om aandacht voor een goed doel op te eisen? Maatschappelijke kwesties zoals gender, oorlog of (de)kolonisering veroorzaken steeds regelmatiger spanningen in de klas of tijdens klasuitstappen naar musea. De botsende waardenkaders die de spanning veroorzaken samen onderzoeken, biedt jongeren de kans om te werken aan burgerschapscompetenties, met name het waardegeladen kritisch denken.

Waardegeladen kritisch denken omvat:

  • andermans waardenperspectief leren begrijpen,
  • verschillende meningen respectvol en kritisch onderzoeken en
  • een weloverwogen en onderbouwd waardenstandpunt vormen.

Dit project wil waardegeladen kritisch denken bij jongeren stimuleren door in te zetten op dialoog en reflectie over waardegeladen maatschappelijke themaā€™s. De methodiek richt zich zowel op leerlingen uit de eerste graad van de A-stroom als de B-stroom, met specifieke aandacht voor jongeren uit een meertalige grootstedelijke context.

Daarnaast ontwikkelen we een vormingspakket om leerkrachten en museumeducatoren te leren hoe de methodiek te hanteren. We onderzoeken hoe de methodiek het waardegeladen kritisch denken van jongeren beĆÆnvloedt en hoe het vormingspakket leerkrachten en educatoren in staat stelt waardegeladen kritische denkactiviteiten te begeleiden. In samenwerking met de partners wordt de finale methodiek geĆÆmplementeerd: binnen musea, scholen, de lerarenopleidingen en opleiding orthopedagogie van Odisee en partners.

 

Probleemstelling en doel van het project

Scholen en musea zijn kruispunten van opinies en wereldbeelden waarbinnen maatschappelijk gevoelige themaā€™s voor spanning kunnen zorgen. Terwijl bij empirisch gevoelige themaā€™s (bv. klimaatontkenning), een wetenschappelijke consensus in vraag gesteld wordt, ligt bij maatschappelijk gevoelige kwesties een botsing tussen waardenkaders aan de basis van de spanning. Leerlingenuitspraken die botsen met het waardenkader van de school of het museum, worden door leerkrachten en museumeducatoren als moeilijk ervaren om constructief mee om te gaan.

Uitdaging bij leerkrachten

Leerkrachten in heel Europa worstelen met waardegeladen maatschappelijke themaā€™s en rapporteren dat ze theoretische bagage en ervaring missen om met waardegeladen spanningen om te gaan. Voorbeelden zijn emotionele reacties van leerlingen over themaā€™s zoals kolonialisme, gender of migratie of confrontaties omdat ze elkaars perspectief niet begrijpen. Vlaamse leerkrachten blijken minder opgeleid te worden dan hun Europese collegaā€™s in de omgang met waardegeladen burgerschapsthemaā€™s zoals gendergelijkheid, mensenrechten en burgerrechten en het rapport ā€˜Multiperspectiviteit als hefboom voor wereldburgerschapseducatieā€™ (2021) geeft aan dat leerkrachten zoekende zijn naar manieren om gesprekken waarin tegenstrijdige perspectieven rond gevoelige themaā€™s aan bod komen, in goede banen te leiden. Directeurs en leerkrachten in Vlaanderen ervaren de nood hier meer op in te zetten (ICSS-rapport, 2016).

Uitdaging bij museumeducatoren

Naast leerkrachten rapporteren ook museumeducatoren de nood aan ondersteuning om een constructieve dialoog over waardegeladen themaā€™s in goede banen te leiden. Zo wordt tijdens de tentoonstelling Documenta 15 in Kassel (2022) een centraal werk verwijderd wegens aanklacht van antisemitisme, wat tot hevige reacties leidt op sociale media. En sinds de manifestatie van Black lives Mattters in Brussel (2021) laten steeds meer jongeren van zich horen als ze bij een stadsbezoek aan Brussel het beeld van Leopold II zien staan. Onderzoekskern ExploRatio wordt de laatste jaren steeds regelmatiger benaderd door museumeducatoren die klasbezoeken begeleiden. Naar aanleiding van de tentoonstelling van Picasso in het KMSKB (2022- 2023) bijvoorbeeld, kreeg ExploRatio de vraag naar handvaten om gidsen voor te bereiden op potentiĆ«le controverse rond de persoon Picasso (jongeren in Barcelona en Parijs hadden andere bezoekers verhinderd het werk van deze kunstenaar te bezoeken omwille van zijn vermeende vrouwonvriendelijke houding). Kazerne Dossin contacteerde ExploRatio recent met de vraag naar leerlingenmateriaal om de klasbezoeken tijdens de lopende tentoonstelling over homoā€™s en lesbiennes in nazi-Europa (2023) in goede banen te leiden. Ook internationaal klinkt steeds vaker de vraag naar materiaal en vorming om museumeducatoren te ondersteunen in een constructieve aanpak rond waardegeladen themaā€™s.

Uitdaging bij leerlingen

Leerlingen zijn ook vragende partij om in gesprek te gaan over waardegeladen themaā€™s op school. In de bevraging ā€˜Other Talkā€™ van Stampmedia (2021) lezen we bijvoorbeeld dat jongeren het jammer vinden dat er zo weinig klasgesprekken over migratie gevoerd worden in de klas. ā€œMeer les over dat thema helpt om gratuite uitspraken te voorkomenā€, geeft Naomi aan. ā€œNu ik erover nadenk, zou ik het wel leuk vinden om met mijn klasgenoten over migratie te praten. Dan hoor ik ook eens een andere mening dan die van mijn ouders. Op die manier zou ik meer inzicht krijgen in wat andere mensen denken, en ik zou mijn eigen mening beter kunnen makenā€, stelt Eli, een jongen van dertien.

Maak kennis met de onderzoekers

Onze partners

  • Educatieve dienst Musea: M HKA, Bozar, KMSKB, S.M.A.K., Yper Museum, Koninklijk Museum voor Midden-Afrika, kazerne Dossin
  • Netwerkpartner: Wij-Zij netwerk
  • Academische partners met expertise in controverse op school: KULeuven, UGent, Vlaams Vredesinstituut
  • Werkveldpartners Onderwijs, expertise burgerschapsvaardigheden en levensbeschouwing: Axcent vzw, Stedelijk Onderwijs Antwerpen, Departement Openbaar Onderwijs Brussel, dienst samenleven stad Roeselare, iCLB, Stad Gent, Koepel Katholiek Onderwijs Vlaanderen, inspectie katholieke godsdienst, inspectie islamitische godsdienst, inspectie IsraĆ«litische godsdienst, inspectie orthodoxe godsdienst
  • Ondersteunende vzwā€™s en projecten: Atlas Antwerpen (project DemoKlap), Debateville
  • Lerarenopleiders burgerschapsvaardigheden, levensbeschouwing en kunsteducatie van Odisee Sint-Niklaas, Odisee Brussel, UCLL, HoGent, AP, Artevelde

Wil je meer weten over dit project?

Intro

Omdat de studenten meer divers worden, onderzoeken we in dit Voorsprongfondsproject de mogelijkheden voor het ontwerpen en ontwikkelen van adaptieve leerpaden en leermiddelen. Dit doen we in vier opleidingen met pilootprojecten en door het aanbieden van infosessies en workshops aan diensten.

logo boost

Met dit Voorsprongfondsproject wensen we een duurzame versnelling te realiseren bij de opleidingen (onderwijzend personeel) in het ontwerpen en ontwikkelen van digitale adaptieve leerpaden en leermiddelen en bij onderwijsondersteunende diensten (dienst Informatie Management, Dienst Onderwijsinnovatie en Kwaliteitszorg) rond de kennis over adaptieve technologieĆ«n en toepassingen.

Deze adaptieve bouwstenen kunnen nauwer aansluiten bij de beginsituatie, voorkeuren of kenmerken van de diverse studentenpopulatie. Dit doen we aan de hand van vier pilootprojecten in verschillende opleidingen waarbij we ons richten op de docenten en studenten en aan de hand van infosessies en workshops voor beleids- en onderwijsmedewerkers.

Meer info vind je op https://www.odisee.be/vsf-adaptieve-bouwstenen

adaptieve bouwstenen

Partners

Met dank aan Prof. Dr. Peter Dawyndt (UGent) en Hilde Van Puyenbroeck (Arteveldehogeschool)

Intro

Het Voorsprongfondsproject Duaal Leren @Odisee tracht een antwoord te bieden op de ondersteuningsnoden van de mentor en geeft een overzicht van alternatieve werkvormen voor werkplekleren in de opleiding. Ten slotte geeft het project ook weer hoe duale trajecten in een professionele bachelor kunnen uitgerold worden.

logo boost

Met het project VSF Duaal Leren @Odisee zetten we in op het professionaliseren van mentoren en de uitbouw van diverse werkvormen en leeractiviteiten van werkplekleren in diverse authentieke contexten, in de curricula waardoor we de co-creatie tussen onderwijs en werkveld versterken Ć©n afstemmen op de verschillende doelgroepen.

We delen graag volgende pasklare inzichten en bruikbare materialen uit Duaal leren @Odisee:

1. Duaal Leren in bacheloropleidingen

Het ā€˜Draaiboek duaal leren in PBAā€™ dient als inspiratie en biedt concrete handvaten, een stappenplan aan opleidingshoofden en -coƶrdinatoren, WPL-coƶrdinatoren van een professionele bacheloropleiding aan Odisee, om zelf een duaal leren-traject op te zetten in hun opleiding en aan te bieden aan de student. Het draaiboek werd gecreĆ«erd met concrete input van en verworven expertise uit 2 pilootprojecten nl. de implementatie van duaal leren in PBA Elektromechanica en PBA Bedrijfsmanagement, afstudeerrichting Supply Chain Management Ć©n uit PBA Gezinswetenschappen.

2. Alternatieve werkvormen voor werkplekleren en duaal leren

In de inspirerende ā€˜Inventaris alternatieve werkvormen WPLā€™ voor opleidingshoofden, WPL-coƶrdinatoren en WPL-begeleiders brengen we concrete voorbeelden  van alternatieve werkvormen van werkplekleren (WPL) uit Odisee visueel in kaart a.d.h.v. een kwadrant verdeeld in twee assen namelijk de as van de leercontext of - leeromgeving (realistisch/reĆ«el) en de as van de samenwerking (weinig/intensief). Die diverse werkvormen kunnen complementair aan het WPL ingezet worden om een duale opleiding tot een integratieve leeromgeving te maken afgestemd op diverse lerenden. Verder geven we gebundelde informatie over inspiratiebezoeken en professionaliseringssessies i.k.v. ā€˜werkpleklerenā€™ en/of ā€˜internationalisering op maat van graduatenā€™.

3. Algemene beroepscompetenties (ABC) in het werkplekleren (WPL)

De ABC-matrix is een competentieprofiel en biedt je een overzicht van leerdoelen i.f.v. werkplekleren die concreet zijn geformuleerd a.d.h.v. indicatoren volgens het beheers- en kwalificatieniveau van de graduaten (doorgroeiniveau (2)/VKS-5) en de bachelors (gevorderd niveau (3)/VKS-6). Het dient als uitgangspunt om zowel de mentor, de student als de WPL-begeleider transparantie te bieden over de te verwerven ABC per opleidingsniveau Ć©n om een student zijn WPL-traject optimaal te begeleiden en te evalueren.

4. Professionalisering mentoren

Op de website www.odisee.be/mentoren omschrijven we enerzijds de verwachtingen van een mentor a.d.h.v. 5 mentorrollen (co-evaluator, anker, coach, instructeur, teamlid werkplekleren) Ć©n anderzijds bieden we hen de mogelijkheid om hun mentorvaardigheden te professionaliseren m.b.v. diverse aangeboden microlearnings per rol.

Dit met het oog op de kwaliteitsvolle begeleiding van een student op de werkplek.

Foto van een mentor met twee studenten

Partners

  • TracĆ©
  • Agoria
  • Syntra Midden-Vlaanderen
  • Liberform
  • Voka
  • Kuehne + Nagel
  • Siemens
Intro

In het Voorsprongfondsproject Design-, Media- en Technologiepool Gent analyseerden we de curricula van verschillende opleidingen van LUCA, Arteveldehogeschool en Odisee van de Technologiecampus Gent. Op basis van deze analyse ontwierpen we trajecten voor alumni en studenten van deze hogescholen.   

logo boost

In dit Voorsprongfondsproject hebben we de curricula van drie hogescholen in Gent - Odisee, LUCA School of Arts en Arteveldehogeschool - geanalyseerd. We stelden ons als doel om de expertise en het opleidingsaanbod toegankelijker te maken voor onze studenten en alumni. Deze analyse leidde tot drie nieuwe trajecten die door de hogescholen worden aangeboden en studenten en/of alumni van de partners verwelkomen.  De drie trajecten zijn: 

  • ESKI: studenten van Luca en Arteveldehogeschool worden verwelkomd in het keuzevak ESKI van Odisee 

  • Prototyper 3D: de alumni van ontwerp en productietechnologie en Elektronica-ICT en alumni GDM worden verwelkomd in een op maat gemaakt traject van Luca, dat zich richt op het ontwerp van 3D visualisaties. 

  • Voor de alumni van Visual design, Elektronica-ICT en de Ontwerp en productietechnologie die geĆÆnteresseerd zijn in ondernemen en grafisch vormgeven, wordt de mogelijkheid geboden om binnen Ć©Ć©n jaar tijd een bachelorsdiploma te halen van de opleiding International Graphic and Digital Media.  

Bachelor Energietechnologie header

Partners

  • Arteveldehogesschool
  • LUCA School of Arts
Intro

Via piloottrajecten willen we met dit Voorsprongfondsproject pas afgestudeerden graduaats- en bachelorstudenten/(young) professionals een boost geven bij de start in het werkveld Ć©n ā€œgoestingā€ geven voor levenslang leren. 

logo boost

Via piloottrajecten willen we met dit project pas afgestudeerde graduaats- en bachelorstudenten/(young) professionals een boost geven bij de start in het werkveld Ć©n ā€œgoestingā€ geven voor levenslang leren.  

Elke participerende hogeschool experimenteerde met verschillende formats van leertrajecten.  

In deze leertrajecten staan aanvangs- en loopbaanbegeleiding, net als professionalisering centraal en dit via verschillende modaliteiten:  

  • Intervisie en coaching  

  • Kennis- en vaardigheidsupdates: refreshing ā€“ upskilling. Specifieke focus is mogelijk, bijvoorbeeld ondernemerschap, soft skills, specifieke vakken of rollen die men opneemt in het werkveld, ā€¦  

  • Proeven van bestaande aanbod rond nascholing op laagdrempelige manier  

Het leren samen met andere (young) professionals is fundamenteel aanwezig in elk van de ontwikkelde leertrajecten. We ontwikkelden een soort van een ā€˜clubformuleā€™/lerende gemeenschap die (afhankelijk van het traject, per studiegebied en/of opleiding en/of inter-/multidisciplinair) ingevuld kan worden met terugkommomenten.  

Dit zet(young) professionals aan om het afstuderen niet als een eindpunt te zien, maar als een volgende stap in hun proces van levenslang leren. Ze verwerven inzicht in de eigen ambities, om bewust en gericht vorm te geven aan de eigen loopbaan. Inzicht in de eigen ambities helpt om zicht te krijgen op de eigen concrete leer-, ontwikkel- en opleidingsnoden. Young professionals worden ondersteund om proactief en zelfbewust met de eigen loopbaan aan de slag te gaan en leernoden en professionele dromen te identificeren.  

Alumni GW
Concrete uitwerking en resultaten

Concreet werd er een conceptueel kader  uitgewerkt vanuit verschillende formats van leertrajecten voor starters, met een uitgewerkt draaiboek waar de aanpak rond de aangereikte themaā€™s in beschreven staan voor het vormgeven van deze leertrajecten . Er werden pilots uitgerold in de drie hogescholen telkens met  Ć©Ć©n of meerdere soorten leertrajecten:  

  • Voor startende leraren: KdG en Odisee werkten een nieuw ontwikkeld aanbod uit met specifieke focus vanuit het studiegebied onderwijs en de startende leraar dat op de eigen hogeschool plaatsvond. 

  • KdG en PXL werkte een algemeen nieuw aanbod uit voor elke starter in het werkveld met specifieke focussen zoals timemanagement, gebruik van talenten, veerkracht, communicatie, ā€¦ PXL werkte dit traject uit binnen een virtual classroom (online aanbod), KdG deed dit op een andere fysieke locatie dan de hogeschool. 

  • Odisee werkte ook nog twee andere trajecten uit:  

    • Ć©Ć©n traject verder bouwend op een reeds bestaande alumniwerking voor startende gezinswetenschappers. 

    • Een ander nieuw aanbod voor startende praktijkgerichte orthopedagogen, dat voorbereid werd maar niet uitgerold werd wegens een ontoereikend aantal inschrijvingen 

Elk traject werd systematisch bijgestuurd na tussentijdse evaluaties. Deze evaluaties werden over de betrokken hogescholen gedeeld qua opzet en uitwerking ā€“ zowel inhoudelijk ā€“ als didactisch op basis van bevraging van alumni, werkveld en door tussentijdse evaluatie. Ook op het eind van elk traject werd een eindbevraging afgenomen. Hieruit blijkt dat de trajecten tegemoetkwamen aan de leerbehoeften van de starter en daarmee ook aan de mentaliteit van levenslang leren, wat van cruciaal belang is bij het betreden van het werkveld. 

Ook werden er in het kader van een masterproef aan de Universiteit van Maastricht interviews afgenomen om op kwalitatieve wijze te onderzoeken in hoeverre de aangeboden piloottrajecten young professionals stimuleerden om levenslang te leren. De resultaten wijzen uit dat er duidelijk een behoefte bestaat bij young professionals die net hun eerste stappen zetten in het nieuwe werkveld, om na het voltooien van hun opleiding verder te blijven leren.  

Na het doorlopen van de trajecten werden er aanbevelingen voor overheid en hogescholen opgesteld voor verdere uitrol en implementatie. Ook noodzakelijke randvoorwaarden om een traject succesvol op te starten en te doorlopen werden geformuleerd. Naast een conceptueel kader  is er ook een draaiboek ter beschikking gesteld met werkvormen die succesvol waren in de trajecten rond relevante thema's. 

Partners

  • Hogeschool PXL
  • Karel de Grote Hogeschool
Intro

In dit Voorsprongfondsproject wordt het Brusselse landschap geschetst op vlak van technologisch onderwijs, opportuniteiten en lacunes worden in beeld gebracht. Beleidsaanbevelingen worden meegedeeld  in een meerjarenperspectief voor het onderwijs (secundair en hoger onderwijs) werkveld en overheid.

logo boost

In dit Voorsprongfondsproject wordt het Brusselse landschap geschetst op vlak van technologisch onderwijs. Er is nood aan geschoolde technologische profielen, gebrek aan een gedifferentieerd aanbod voor het technologisch onderwijs alsook de instroom in het bestaande STEM aanbod van de Vlaamse en Brusselse hogescholen heeft zijn potentieel niet bereikt. Op basis van cijfermateriaal, literatuurstudie en focusgroepen worden zowel de opportuniteiten als de hiaten in beeld gebracht. Beleidsaanbevelingen worden meegedeeld in een meerjarenperspectief voor onderwijs (secundair en hoger onderwijs), werkveld en overheid.

Ontwerp- en productietechnologie foto

Partners

  • LUCA School of Arts
  • Logo Erasmushogeschool Brussel
Intro

Vanuit de vaststellingen dat HOGENT en Odisee beiden hoger onderwijs aanbieden in Aalst in gedeeltelijk overlappende studiegebieden wordt in dit Voorsprongfondsproject gezocht naar synergie teneinde het aanbod hoger onderwijs in Aalst, mede op basis van de vraag, te optimaliseren en de inzet van mensen, middelen en infrastructuur toekomstproof aan te pakken.

logo boost

In Aalst zijn 3 instellingen voor hoger onderwijs actief waarvan twee hogescholen. De hogescholen Odisee en HOGENT ervaren in Aalst dat een afsprakenkader, meer synergie en afstemming met elkaar en andere relevante actoren een meerwaarde kan betekenen voor het eigen aanbod en bovendien voor studenten en de regio tot meer kansen zou kunnen leiden. Beide instellingen wensen een pad te gaan teneinde deze kansen inderdaad te grijpen en te voorzien voor de doelgroep. Zowel HOGENT als Odisee voelen de nood aan om in de regio Aalst tot een afgestemd aanbod te komen en tegelijkertijd maximaal in te spelen op de regionale behoeften. Beide hogescholen hebben reeds (beperkte) samenwerking in Aalst en participeren beiden in de acties die de stad Aalst en ander regionale actoren opzetten ter ondersteuning van het socio-economisch weefsel van de regio. De concrete doelen zijn :

  • Onderzoeken hoe HOGENT en Odisee in Aalst kunnen inspelen op de regionale noden van het werkveld  om te komen tot een inclusief en toekomstgericht hoger onderwijsaanbod in Aalst;
  • In het studiegebied HWBK (bedrijfsmanagement, organisatie & management) groeien naar een meer afgestemd aanbod tussen HOGENT en Odisee zodat schaarse middelen doelmatig kunnen ingezet worden a.d.h.v. o.a. leerladders; Een blauwdruk wordt opgemaakt.
  • In het kader van Aalst werkt! samen met de stad Aalst en andere partners van het pact Aalst werkt! bekijken op welke wijze ingespeeld kan worden op regionale noden en hoe een diversificatie van het aanbod een antwoord kan bieden op regionale noden;
  • Afsprakenkader en aanpak implementatie inzake optimaal gebruik van infrastructuur.
  • Inspelen op en ondersteunen van de initiatieven en noden van de innovatiehub en Health Care Valley
  • Ondersteunen van het ondernemend ecosysteem
  • Samenwerking in het inrichten van postgraduaten en navormingen in het kader van LLL
student op computer bedrijfskunde

Partners

  • Hogeschool Gent